راند دوم از مناظره با علیرضا دائمی در باره دلایل مرگ دریاچه ارومیه!

    دریاچه ارومیه دارد می میرد؛ نه! دریاچه ارومیه دارد به کویر ارومیه تغییر نام می‌دهد. بنابراین، مشتاقان چشم‌اندازهای کویری در شمال و باختر ایران، اینک می‌توانند به جای تحمل رنج سفری طولانی برای رساندن خود به کویر حاج علی قلی در دامغان یا دشت کویر در شمال جندق، با صرف کمترین زمان ممکن، چشمان خویش را از دیدن سیمایی کویری در همان حوالی سیراب کنند!

    باور کنید تا هر چه خواستم مثبت تر بیاندیشم و نتایج امیدوارکننده دیگری از مرگ بزرگترین دریاچه داخلی کشور ارایه دهم، جز مورد بالا چیز دیگری نیافتم. اما در عوض تا دلتان بخواهد می¬توان دلایل فراوانی را در سیاهه‌ای تمام‌نشدنی ارایه کرد که پر است از نشانزدهای غم‌انگیز و بازخوردهای کاهنده جان در سوگ مرگ پارک ملی دریاچه ارومیه.


    اینک می‌توانید در تارنمای رادیو اینترنتی ایران صدا، تازه‌ترین مناظره نگارنده با آقای مهندس علیرضا دائمی، یکی از مدیران و مشاوران ارشد وزارت نیرو را در خصوص واکاوی دلایل این رخداد غم‌انگیز بشنوید. 

    شاید یک نکته تأمل برانگیز در سخنان علیرضا دائمی آن باشد که ایشان هم سرانجام می‌پذیرد، آنچه که برای درمان و نجات دریاچه ارومیه صورت می‌گیرد، بسیار از آن چیزی که باید صورت بگیرد، عقب تر است.

    کافی است لحن مناظره امسال ایشان را با نگارنده با سال قبل همین عزیز مقایسه فرمایید، آنگاه بی شک همه چیز دستگیرتان خواهد شد! نخواهد شد؟


    پیوست:
    بخش دوم از مناظره با علیرضا دائمی به مدت 60 دقیقه و 30 ثانیه را نیز می توانید در این نشانی گوش دهید

دکتر کهرم پس از درمان ریه های خود، می خواهد از ریه های زمین سخن بگوید!

    چهارشنبه این هفته - 26 مرداد ماه 1390 - دوباره به اتفاق دکتر اسماعیل کهرم در برنامه صبحگاهی طلوع شرکت خواهیم کرد تا به بهانه عمل موفقیت آمیز این مرد طبیعت دوست وطن بر روی ریه هایش، از راهکارهایی سخن گوییم که برای درمان ریه های زمین باید به اجرا درآید.

    گفتنی آنکه برنامه طلوع به همت دوقلوهای دوست داشتنی برنامه ساز، یعنی فؤاد و سیاوش صفاریان پور همه روزه از ساعت 7 الی 9 صبح در شبکه چهارم سیما بر روی آنتن می رود.

ملاقات با دکتر کهرم در بیمارستان کسری و یک نامه که دل را می لرزاند ...


    دیروز همان طور که وعده کرده بودم، به اتفاق یکی از علاقه مندان استاد - فرهاد سلامت بخش - به دیدن دکتر اسماعیل کهرم  در بیمارستان کسری تهران رفتم تا پیام سبز بسیاری از طرفداران محیط زیست و هموطنان عزیزم را خطاب به این مرد بزرگ و بی ادعای طبیعت ایران اعلام دارم؛ پیامی که همراه با دعا و آرزوی سلامتی هر چه سریع تر برای این استاد سبزاندیش وطن بود. در محضر این مرد بزرگ، همان طور که آقا یا خانم میری از من خواسته بود، پیام این معلم کودکستان و طبیعت دوست عزیز در کشور آلمان را برای ایشان خواندم. میری نوشته است:

      «سلام جناب درویش ، ممنون از خبر خوب تان  راجع به  سلامتی  دکتر کهرم .اگر  به عیادت ایشان  رفتید، خواهشمندم  به ایشان  سلام  گرم مرا رسانده و بگویید  یا اصلاً  ایمیل مرا به ایشان نشان  بدهید که یک نفر  آن طرف  دنیا  منتظر  است  که شما دوباره سالم  شوید؛ تا دوباره  از حق و حقوق ببرهای سیبری  دفاع کنید؛ تا  دوباره مثل بقیه  سکوت نکرده و فریاد بزنید  که کلاغ ها  تهران را ترک کرده اند؛ تا دوباره  از میانکاله و از مظلومیت  تالاب های ایران  اینجا و آنجا ، در دویچه  وله سخن بگویید. دویچه وله  بدون  شنیدن  صدای  اسماعیل  کهرم  دیگر برای من  لطفی ندارد . پس  در سالم شدن  عجله کنید . من ، جنگل ها ، دریاچه ها ، همه طبیعت  ایران و حتی بچه های آلمانی   مهد کودک من که من معلمشان  هستم و همیشه  از ببر های سیبری و دفاع  جانانه  شما  از ببرها  برای  بچه ها  سخن می گویم . .. ما همه منتظریم  که حال شما دوباره خوب شود . و  سونیای  چهار ساله به من قول داده   اگر  شما  حالتان دوباره خوب شود  دیگر   موهای  دختر همسایه را  نکشد . من قربان شما بروم . ترا به خدا  زودتر  سالم  و قبراق  شوید . منتظر  شنیدن  صدا و  خواندن  نوشته های  شما  هستم .»

    گفتن ندارد که حال دکتر کهرم در هنگام شنیدن متن این نامه صمیمانه، قابل توصیف نبود. او به شدت منقلب شده بود و بسیار تشکر کرد و از خداوند خواست که او را لایق چنین مهری از سوی هموطنانش قرار دهد.
    راستش هنوز هم فکر می کنم که اگر حرف دل را بزنی، به هر زبانی که باشد؛ بیشتر از هر جمله فاخری می تواند دل مخاطبت را بلرزاند و جملات ساده اما پرمهر و صمیمانه میری واقعا اینگونه بود. دست مریزاد هموطن نادیده من.

ماجرای ساخت باغ ویلا از جیب منابع طبیعی به روایت خبرگزاری پانا


    خبرگزاری پانا گزارشی در باره امکان سنجی واگذاری زمین های یک هزار متری در قالب طرح باغ شهر دارد که طی آن با نگارنده هم گفتگو کرده است. متن این گزارش و گفتگو را می توانید در این نشانی مطالعه فرمایید.

یک خبر خوش: عمل جراحی دکتر کهرم موفقیت آمیز بوده است

    هم اکنون با دکتر اسماعیل کهرم در بیمارستان کسری تهران گفتگو کردم. خوشبختانه پزشکان معالج ایشان از عمل جراحی انجام گرفته بر روی ریه ایشان ابراز رضایت کرده و از فردا علاقه مندان به این استاد فرهیخته و طبیعت دوست وطن می توانند با وی ملاقات کنند. وعده ما ساعت 15 فردا - جمعه - طبقه 5، اتاق 513.

    درود و ممنون که برای بهبودی کامل این مرد بزرگ همچنان دعا می کنید.

برای سلامتی دکتر اسماعیل کهرم دعا کنیم


    امروز قرار است در بیمارستان کسری تهران، دکتر اسماعیل کهرم ؛ پرنده شناس نام آشنا و عاشق طبیعت وطن به دلیل مشکلات ریوی تحت عمل جراحی قرار گیرد. از همه علاقه مندان به طبیعت وطن می خواهم تا برای موفقیت این عمل جراحی و سلامتی کامل این پیشکسوت دوست داشتنی حوزه محیط زیست دعا کرده و بهبود دوباره اش را از پروردگار مهربان بخواهند.
    او امروز صبح به همراه نگارنده در برنامه طلوع شبکه چهارم سیما شرکت داشت تا در باره عشقش به محیط زیست با هموطنانش سخن گوید. پرسیدم استاد چگونه حتا امروز هم به استودیو آمدید؛ در حالی که باید خود را برای این عمل جراحی آماده کنید؟ وی پاسخ داد: همه زندگی من محیط زیست و عشق به طبیعت ایران است و نمی توانم هیچ فرصتی را برای انتقال این عشق به هم میهنانم از دست بدهم.
    باشد که قدر کهرم ها را بیشتر بدانیم.

آن توقعات چه بود آقای سلاجقه؟!


    علی سلاجقه هم رفت در حالی که فقط 400 روز توانست بر صندلی بزرگترین نهاد متولی منابع طبیعی کشور تکیه زند. فارغ از این که عملکرد او در طول این 400 روز چگونه بود که بی شک در برخی موارد می توانست از سلوک شایسته تری – به ویژه در عزل و نصب مدیرانش – بهره برد؛ باید تأکید کنم که در مجموع باید به کارنامه سلاجقه به عنوان مدیری که برایش حفظ منابع طبیعی کشور بیشتر از حفظ میزش مهم بود، نمره قبولی داد.
    امیدوارم دیگر مدیرانی که در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور فعالیت دارند نیز از او تبعیت کرده و هرگز برای چند روز ریاست بیشتر بر مسندی که ماندگار نیست، ملاحظات بنیادین طبیعت وطن را زیرپا ننهاده و با طبیعت ستیزان نابخرد و زمین خواران قدرت سالار مماشات نکرده و در هر مقام و موقعیتی که هستند، مردانه بستیزند.
    سلاجقه در آخرین مصاحبه خود با خبرگزاری مهر پرده از رازهایی برداشت که برای خیلی از مدیران و هم قطارانش در شمار رازهایی سر به مهر است؛ اما او آشکارا گفت: «از بنده توقعاتی داشتند که پاسخگوی آنها نبودم
    کاش همینگونه با صراحت روزی برایمان بگوید که چه کسانی بودند که توقعاتی فراقانونی از وی داشتند و آن توقعات چه بود؟ آیا آنهایی که به نام باغ شهر می خواستند بر داغ شهرهای وطن بیافزایند، یکی از گروه های پرفشاری نبودند که فضا را با وجود سلاجقه برای تاخت و تازهای خود مناسب نمی دیدند؟
    برای سلاجقه همان طور که در نخستین روز ورودش به این عرصه نوشتم، همچنان آرزوی بهروزی و تداوم در نیات های خیرخواهانه اش در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی کشور دارم.

    مؤخره:

    در نوزدهمین روز از آذرماه 1389 نوشتم:  اگر فردا روزی دوباره با خبر تجاوزی دیگر به باغ گیاه‌شناسی نوشهر مواجه شویم و یا در آتش‌سوزی‌های آینده در جنگل‌ها هم همچنان از ناوگان هوایی مجهز و اختصاصی خبری نشد و یا کوشش‌های سلاجقه برای تغییر نظر نمایندگان با شکست روبرو شد، نخستین و مهم‌ترین انتظار این است که علی با شجاعت اعلام کند که در تحقق اهدافش با شکست روبرو شده و دیگر حاضر به ادامه همکاری در چنین شرایطی و در چنین جایگاهی نیست.

     خواستم بگویم: دست مریزاد علی که روی حرفت ایستادی و درویش را روسفید کردی.

به یاد یاسر انصاری: این همه انتظار برای یه ذره اعتبار!

    یکی از آرزوهای شادروان یاسر انصاری آن بود که روزی دستگاه متولی محیط زیست مملکتش از این توسری خوری کنونی به درآمده و در بین نهادها و وزارتخانه های هم سطحش - بر روی کاغذ البته ! - از بودجه و اعتباری درخور بهره مند شود؛ بودجه ای که شایسته چنین طبیعتی باشد. اینک به یاد آن جوان بزرگ مرد می خواهم با شما مخاطبان عزیز مهار بیابان زایی از یک ناهنجاری شگفت آور در حوزه تخصیص اعتبار بین نهادهایی سخن گویم که رؤسای جملگی شان در کابینه دولت دور یک میز نشسته و  ظاهراً از رآیی برابر برخوردارند ...

    هفته گذشته مجالی دست داد تا با دکتر محمد یزدی، معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست، در یک برنامه تلویزیونی مشترک شرکت کرده و از او درباره وضعیت اعتبارات سازمان متبوعش پرسش کنم؛ سازمانی که مطابق قانون اساسی کشور و اسناد بالاسری مرتبط با آن، عالی‌ترین نهاد نظارتی برای بررسی و ارزیابی عملکرد دیگر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی دولتی و غیردولتی محسوب می‌شود که به نحوی حوزه فعالیت‌شان ممکن است محیط زیست کشور را متأثر سازد. وی اعلام کرد که مجموع بودجه سالانه سازمانی که رئیسش معاون رییس‌جمهور محسوب شده و دست کم بر روی کاغذ اختیارات و مقامی بیشتر از یک وزیر دارد، چیزی در حدود 70 میلیارد تومان است؛ یعنی حدود یک سوم بودجه سالانه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور! سازمانی که فقط یکی از معاونت‌های وزارت جهاد کشاورزی به شمار می‌آید که در سال جاری، 1533 میلیارد تومان  اعتبار را به خود اختصاص داده است. همان طور که مشاهده می‌شود، به نظر می‌رسد که هیچ نوع تناسب و هارمونی درخوری بین بودجه‌های دو سازمانی که هر دو برای افزایش ضریب پایداری بوم‌شناختی (اکولوژیک) کشور تلاش می‌کنند، وجود ندارد! دارد؟ اما اگر تصور می‌کنید که اوضاع در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی‌اش بر وفق مراد است، یادتان می‌اندازم که همین ماه گذشته و در جریان برگزاری جشن خودکفایی صنعت سدسازی، دکتر محمود احمدی‌نژاد برای بار دوم در طول دو سال پیاپی خود را بر بالای تاج سدی رساند (کارون 4) که از آن با عنوان مرتفع‌ترین سد کشور یاد می‌شود و برای ساختش بیش از یک هزار و دویست میلیارد تومان هزینه شد و البته در حدود یکصد هزار اصله درخت بلوط هم در پایش جان داد! نداد؟ تأمل‌برانگیزتر آن که این روزها  یک سد بحث‌برانگیز دیگر به نام گُتوند در استان خوزستان هم با حمایت یک اقتصاددان! آبگیری شد که تا این لحظه حدود دو هزار میلیارد تومان (10 برابر کل بودجه سالانه بزرگترین نهاد متولی جنگل‌ها و مراتع کشور) از اعتبارات ملی را برای ساختش در خود بلعیده است؛ سدی که 13750 هکتار از رویشگاه درخت ارزشمند کُنار را نیز در خود قورت داده است و بیم آن می‌رود که با فعال شدن گنبدهای نمکی مخزن در حال آبگیری‌اش، فاجعه‌ای بزرگ در مهم‌ترین رودخانه راهبردی کشور (کارون) بیافریند.

    در چنین شرایطی به راستی چگونه می‌توان از سازمان بی‌بضاعتی مانند محیط زیست، انتظار داشت که با استفاده از ابزارهای قانونی خود بتواند، چوب لای چرخ توسعه ناپایدارکننده سرزمین نهاده و حرکت این آب‌سالاران طبیعت گریز و ثروتمند را متعادل سازد؟ آب‌سالارانی که برای 5 سال پیش رو قول دریافت 61 هزار میلیارد تومان اعتبار را در طول برنامه پنجم هم گرفته‌اند ! نگرفته‌اند؟

    می‌گویند: یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های کاهش ضریب امنیت اجتماعی، افزایش شکاف طبقاتی و فاصله بیشتر و ژرف‌تر بین فقیر و غنی است.

    می‌گویم: آموزه‌ پیش‌گفته می‌تواند در درون ساختار یک کابینه و بین سازمان‌ها و وزارتخانه‌های یک دولت هم مصداق داشته باشد و به سهولت شاهد باشیم که چگونه اقلیت ثروتمند، تمامی اهرم‌های اعمال قدرت و قانون را عملاً و نرم نرمک در ید اختیار خود گرفته و در حقیقت قانون را دور می‌زنند! نمی‌زنند؟

    در چنین شرایطی معلوم است که نباید شگفت‌زده شویم، اگر بشنویم که کل اعتبار درنظر گرفته شده برای تالاب گندمان در سال 1390 فقط 4 میلیون تومان است! و نباید تعجب کنیم که اصلی‌ترین نهاد متولی تحقیقات در منابع طبیعی کشور، بودجه‌ای بیشتر از 8 میلیارد تومان در سال ندارد؛ بودجه‌ای که بیش از 80 درصد آن هم برای پرداخت حقوق و حوزه پشتیبانی هزینه می‌شود و عملاً چیزی برای پژوهش باقی نمی‌ماند! می‌ماند؟

    حرفم این است: تا زمانی که چنین تبعیض آشکاری در نظام بودجه‌ریزی کشور وجود دارد، نباید با انتظارات حداکثری خود، منتظر وقوع معجزه در بخش محیط زیست و منابع طبیعی زادبوم‌مان را بکشیم و امیدوار باشیم که روزگار دریاچه ارومیه، تالاب بختگان، دریاچه پریشان، طشک، دنا، پارک ملی کویر، تالاب‌های سه گانه هامون، شادگان، جنگل‌های مانگرو، گاوخونی و به شرایط رؤیایی گذشته‌شان بازگردد.

    همین.


به یاد یاسر انصاری: نشانه هایی که خبر از مرگ زاگرس می دهند!

    رویشگاه زاگرس در باختر ایران زمین، نه تنها بزرگترین جنگل طبیعی کشور با وسعتی بیش از شش میلیون هکتار به شمار می آید، بلکه راهبردی ترین رویشگاه طبیعی وطن هم محسوب می شود، چرا که تقریباً تمامی رودخانه های مهم و دایمی ایران از بستری سرچشمه می گیرد که نامش زاگرس است. رودخانه هایی همچون کارون، کرخه، دز، خرسان، زاینده رود، مُند، سفیدرود، زرینه رود، سیمینه رود و ... به دیگر سخن، اگر حال زاگرس خوب باشد، یعنی 40 درصد از اندوخته آبی ایرانیان را می توان تضمین شده دانست و هرگاه که روزگار زاگرس پریشان باشد، آنگاه باید به صورتی جدی نگران پریشان حالی سرزمین مادری بود.
    و شوربختانه امروز بسیاری از شناسه ها مؤید آن است که حال زاگرس خوب نیست! هست؟
   کافی است نگاهی بیاندازیم به اظهارات فریبرز غیبی، متولی رسمی این رویشگاه بی نظیر در سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور که نه تنها از خطر خشکیدگی در 33 درصد از جنگلهای زاگرس خبر داده است ، بلکه آشکارا به این هم بسنده نکرده و سخن از قریب الوقوع بودن مرگ بوم سازگان (اکوسیستم) زاگرس در تمامی موجودیت شش میلیون هکتاری آن به میان آورده است . نگران کننده تر آن که ظاهراً مهمترین دلیل تخریب شتابان زاگرس هم بر خلاف نظر برخی از مدیران مصلحت اندیش! ریشه در خشکسالی و تغییر اقلیم ندارد! دارد؟ وقتی که از زبان مدیرکل وقت منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری میخوانیم که فقط سالی هزار هکتار از جنگلهای این استان در کوره های ذغال سوخته و نابود میشود؛ وقتی که میدانیم این رقم در کل زاگرس در عددی بزرگتر ضرب خواهد شد؛ وقتی که در همین سال گذشته بیش از 35 هزار هکتار از جنگلهای زاگرس در اثر بیش از یک هزار مورد رخداد آتش سوزی نابود شد؛ وقتی که ریزگردها و سوسک چوبخوار امان جنگلهای زاگرس را بریده اند، وقتی که فقط در سبزکوه – که یک منطقه حفاظت شده هم هست! – در طول 28 سال (1354 الی 1382) وسعت اراضی کشاورزی بیش از 3.5 برابر افزایش یافته  و به همین نسبت از قلمرو منابع طبیعی کاسته شده است؛ معلوم است که در کل زاگرس چه بلوایی برپاست و چگونه تغییر کاربری دارد کارمایه ها را در باختر ایران می مکد و مهمترین کارخانه تولید آب ایرانیان را به تاراج می برد. از همه ی این موارد دردناکتر شاید گزارش مستند سال گذشته مرتضی ابراهیمی رستاقی از کارشناسان پیشکسوت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور باشد (با عنوان:  ابعاد کنونی تهدیدات تنوع زیستی در چشم انداز زاگرس مرکزی با تاکید بر پوشش جنگلی) که بر بنیاد مطالعات و بررسی های دقیق خود خبر از کوتاه شده ارتفاع متوسط توده های جنگلی زاگرس از 12 متر به 8 متر داده و افزون بر آن، می گوید: تاج پوشش حدود 75 درصد از این توده های جنگلی به کمتر از 25 درصد کاهش یافته است.
    به نظر می رسد اگر به دنبال بررسی نشانه های مرگ زاگرس هستیم، از قضا باید همین دو شاخص اخیر را جدی تر از بقیه مدنظر قرار داده و با دوری گزینی از پرده پوشی های مجازی و غیرواقعی، شجاعانه واقعیتها را با مردم و مسئولین ارشد نظام در میان نهاده و هشدارهای لازم را در بزنگاه هایی که هنوز امکان جبران مافات وجود دارد، بیان کنیم.
    به راستی چرا باید قدمت طرحهای مدیریت جنگل در زاگرس تنها به حدود یک دهه برسد، در حالی که از تأسیس نهاد متولی جنگلها در کشور حدود یک قرن می گذرد؟ و چرا باید – به گفته معاون وقت مناطق خشک و نیمه خشک سازمان جنگلها) فقط 10 میلیارد تومان برای حفاظت و صیانت از جنگلهای زاگرس در سال اختصاص یابد؟ آن هم در شرایطی که برای ساخت سدهای متعددی که در زاگرس چون قارچ در حال رویش هستند، به طور متوسط بیش از 500 میلیارد تومان در سال هزینه میشود!!
    بار دیگر تأکید می کنم، زاگرس اگر بیمار باشد؛ زاگرس اگر پژمان باشد؛ یعنی ایران افسرده است؛ سرزمینی که نتواند شادابی زیستمندان گیاهی و جانوری اش را در بخش مطلوب اقلیمی اش تضمین کند، هرگز نخواهد توانست تا روزگاری شاد برای مردمش هم بیافریند و این آموزه اصلی پیدایش شاخصی است که از آن با عنوان "شاخص سرزمین شاد" یاد میکنند و کشور ما در طول سه سال اخیر بیش از 20 رتبه در این شاخص تنزل مقام یافته است.
    باشد که از این هنگامه تلخ درس گرفته و نشان دهیم که عملاً به روح حاکم بر اصل 50 قانون اساسی خویش معتقد بوده و از هر نوع فعالیتی که محیط زیست زاگرس را تخریب کرده و بدین ترتیب، حیات اجتماعی روبه رشد مردم را مختل کند، ممانعت به عمل خواهیم آورد.