چه عواملی سوسک‌ها را در زاگرس به طغیان واداشتند؛ تغییرات اقلیمی یا انسان؟

    فقط در استان ایلام عرصه‌ای به بزرگی 65 هزار هکتار از رویشگاه بلوط را از دست داده‌ایم؛ چه باید کرد برای این که نام  "بلوط" در خاطره‌ی یک ملّت برای همیشه دفن نشود؟ در واپسین بخش از گزارش مرگ قریب‌الوقوع زاگرس، به معرفی عوامل بروز و تشديد طغيان آفت سوسک چوبخوار و نیز ارایه‌ی راهکارهایی برای برون‌رفت از بحران پیش‌آمده پرداخته شده است ...
ادامه نوشته

تصور ایران بدون زاگرس یا زاگرس بدون بلوط ! کدام دهشتناک‌تر است؟

    در ادامه‌ی یادداشت پیشین، در این بخش مشروح گزارش تأمل‌برانگیز، دقیق و زنهاردهنده‌ی دکتر ابراهیم عزیزخانی را به همراه پیشنهاد‌هایی برای گریز از بحران می‌خوانیم؛ بحرانی که اگر طنین مرگبارش را جدی نگیریم، بدل به ناقوسی کرکننده شده که می‌تواند کمر طبیعت ایران را بشکند و بزرگترین ذخیره‌گاه طبیعی آب در کشور را با چالشی بنیان‌کن مواجه سازد ...

ادامه نوشته

ریزگردهای عربی را رها کنید ؛ سوسک‌ها را بگیرید!

   به دنبال انتشار یادداشتی با عنوان: «بلوط‌های زاگرس ؛ تازه‌ترین قربانی ریزگردهای عربی؟!» و ابراز نگرانی از شتاب معنی‌دار خشکیدگی رویشگاه‌های بلوط در زاگرس، به ویژه در استان‌های ایلام، کهکیلویه و بویراحمد، فارس و چهارمحال بختیاری، اینک خبر می‌رسد که متهم ردیف نخست در بروز این فاجعه، دو  گونه‌ی سوسك چوبخوار از خانواده Buprestidae است. هرچند نباید از خاطر برد که در بروز و تشديد طغيان و خسارت اين آفت، تمامي مؤلفه‌های تنش‌زا به ويژه خشكسالي، ريزگردها، فشار دام و عملیات زراعی در حریم جنگل‌های زاگرس، مؤثر بوده‌اند ...
ادامه نوشته

خرداد: ماهی که در آن قلمرو سرزمین‌های سبز وطن آب می‌رود!

    تازه‌ترین تحلیل‌های منتج از داده‌های هواشناسی که توسط همکاران شریفم در پایگاه مدیریت خشکسالی استان اصفهان تهیه شده است، نشان می‌دهد که میزان ریزش‌های آسمانی در طول خردادماه 1389 به طرز چشمگیری کاهش یافته است. واقعیتی که بار دیگر غول خشکسالی را مهیب‌تر از هر زمان دیگری به رخ ایرانیان کشیده! آن هم در سالی که از آن با عنوان گرم‌ترین سال کره‌ی زمین از سال 1880 میلادی (زمان آغاز اندازه‌گیری علمی داده‌های هواشناسی در جهان) تاکنون یاد می‌شود. فقط کافی است بدانیم که همین امروز، یعنی هفدهمین روز از تیرماه 1389، دست‌کم نیمی از قلمرو پهناور کشور دارد دمایی بیش از 40 درجه‌ی سانتی‌گراد را تحمل می‌کند که بی‌سابقه است. حال در چنین شرایطی، نقشه‌های خشکسالی ایران از مهر 1388 تا پایان خرداد 1389 هم خبرهای خوشی برای ما ندارند! به نحوی که گستره‌ی مناطقی که کمتر از میانگین درازمدت سالانه از موهبت باران برخوردار بوده‌اند به 67 درصد قلمرو سیاسی وطن می‌رسد؛ نسبتی که در مقایسه با ماه قبل از آن، سه درصد افزایش یافته است. البته در این میان، روزگار مردم ایلام و سرپل ذهاب، حتا مرطوب‌تر و پرباران‌تر از ماه قبل شده و به بیش از 60 درصد میانگین درازمدت رسیده است؛ در حالی که از آن سو نیز، مردمان کرمان و سیرجان هم از خشکسالی متوسط وارد خشکسالی بسیار شدید شدند! با این وجود، بیشترین تنش را مردمان قم تحمل کرده‌اند که 43 درصد از میزان نرمال سالانه، کمتر بهره‌مند شده‌اند و درعوض همشهری‌های ستارخان و باقرخان عزیز با 45 درصد افزایش از میانگین درازمدت سالانه، عنوان خیس‌ترین استان کشور را به خود اختصاص داده‌اند. همین نکته، یعنی استمرار ریزش‌های مناسب بارندگی در غرب و شمال غرب کشور سبب شده که مجموع کل ریزش‌های آسمانی کشور در طول 9 ماه‌ی اخیر به 321 میلی‌متر برسد؛ در حالی که میانگین درازمدت آن در چنین زمان مشابهی، 311 میلی‌متر بوده که 2 درصد افزایش را تأیید می‌کند ...
ادامه نوشته

مسئولیت محیط‌زیستی ؛ كیمیایی سخت نایاب!

    به نظر می‌رسد تا هنگامی که یکان یکانِ شهروندان ایران‌زمین به آن درجه از دانستگی نرسند که باور کنند، حفظ محیط‌زیست می‌تواند مهم‌ترین اولویت امروز سرزمین‌شان باشد، روند قهقرایی ناپایداری زیست‌بوم به شتاب‌دارترشدن شیب منفی‌اش ادامه می‌دهد و البته آشکار است که شاید مهم‌ترین گروه از شهروندان ایرانی که باید چنین آموزه‌ای را در اولویت‌های خویش لحاظ کنند، همانا مدیران میانی و ارشد حکومتی و تصمیم‌سازان و برنامه‌ریزان کلان مملکتی در حوزه‌های اجرایی، قضایی، اقتصادی و فرهنگی هستند ...
ادامه نوشته

طرح خانم مجتهد نجفی برای جایگزینی درختان مثمر به جای غیر مثمر

    به دنبال انتشار مجموعه نقدهایی بر طرح پیشنهادی سرکار خانم سیده نرگس خاتون مجتهد نجفی از فضلای حوزه علمیه قم و مدیر پایگاه اطلاع رسانی مؤسسه تحقیقاتی کریمه قم تا ظهور، در فروردین ماه سال 1388، ایشان ضمن حضور در مؤسسه متبوع و چندین نوبت گفتگوی مفصل با منتقدین طرح ایشان، خواستار انتشار کامل پیشنهادیه یا پروپوزال طرح شدند که در آذرماه سال 1387 به دفتر رییس جمهور ارایه شده است.
    اینک به منظور تنویر افکار عمومی و امکان بررسی و قضاوت عادلانه‌تر مخاطبین گرامی این تارنما، اقدام به انتشار طرح ایشان با عنوان: «تغییر رویکرد فضای سبزبه : درختان میوه و صنعتی، گیاهان خوراکی، پوشاکی، صنعتی، دارویی و معطر» می‌کنم. با این توضیح که طرح مزبور ضمائمی 15 جلدی هم دارد ...
ادامه نوشته

به يك دانشجوي دكترا در حوزه ارزشگذاري اقتصادي محيط زيست كمك كنيد

    سيدعليرضا موسوي، از دوستان عزيزم در حال طي دوران دكتراي خويش در دانشگاه ETH Zurich واقع در كشور سويس هستند. ايشان از من خواسته‌اند تا به اطلاع خوانندگان عزيز مهار بيابان‌زايي برسانم كه اگر مي‌توانند پرسش‌نامه‌هايي را در مورد ارزشگذاري خدمات اكوسيستمي در منطقه طالقان برايشان پركنند. فايل پي دي اف اين پرسشنامه را در اين نشاني - CVM - مي توانيد بيابيد و پس از تكميل و ذخيره سازي به يكي از نشاني‌هاي اينترنتي زير براي آقاي عليرضا موسوي ارسال داريد ...
ادامه نوشته

10 فرمان رهبري به نفع محيط زيست ايران

    روز گذشته، عالي‌ترين مقام جمهوري اسلامي ايران پس از مشورت با تصميم‌سازان و نخبگان حاضر در مجمع تشخيص مصلحت نظام، يك فرمان 10 ماده‌اي انتشار دادند كه در حقيقت سیاست‌ها و راهبردهاي کلی اصلاح الگوی مصرف در كشور را اعلام و ابلاغ كرده است. اين فرمان از آن جهت اهميت دارد كه شايد بتوان آن را خالص‌ترين و سبزترين حكم حكومتي دانست كه تقريباً تمامي بندهاي 10 گانه‌ي آن هم‌راستا با ارتقاي ملاحظات محيط زيستي ايرانيان معنا مي‌يابد ...

ادامه نوشته

آسمانی ترین پیوند بر فراز دماوند!

    در نوزدهمین روز از نخستین ماه تابستان 1389، در جایی از وطن که کمترین فاصله را با آسمان دارد، بهناز و علی، فراموش‌نشدنی‌ترین روز زندگی‌شان را جشن خواهند گرفت با این پیام به هموطنان عزیزشان:
ادامه نوشته

این بار زنگ عشق در کاکل سپید دماوند به صدا درخواهد آمد!

     امروز میزبان بهناز محرم‌زاده بودم؛ یک هموطن اسطوره‌ای که نه‌تنها با کلام و سلوک متفاوتش، بلکه با عمل به آنچه که می‌گوید، نشان‌مان داده که "غیرممکن" در این جهان وجود ندارد.
    از بهناز قول گرفته‌ام که روزی خاطراتش را از همه‌ی رنج‌ها و مرارت‌ها و دردهایی که در طول زندگی چشیده، نقل کرده و به رشته تحریر درآورد تا برای امثال من و ما، همواره نمادی پرصلابت از "خواستن، توانستن است" باشد.
ادامه نوشته

پايان جهان به راديو ايران رسيد!


    امروز رأس ساعت 15:30 در برنامه نگاه روز شبكه سراسري راديو ايران، به موضوع پايان جهان و پندارينه‌هاي مرتبط با آن پرداخته خواهد شد. نگارنده نيز يكي از مهمانان اين برنامه است كه از منظر ملاحظات محيط زيستي و با توجه به مجموعه جستارهايي كه تاكنون به اين حوزه پرداخته است، مي‌كوشد تا دورنماي زيستن در جهان را به تصوير كشد.

    اين برنامه يك ساعته و زنده را مي‌توانيد بر روي موج AM 900 KHz و FM 93/9 MHz دریافت كنيد.

   

    مؤخره:

    براي شنيدن اظهار نظرهاي پروفسور بهرام مبشر و دكتر ناصر كرمي و نگارنده در اين برنامه راديويي، ميتوانيد سري به اين نشاني زده و يا اينجا را كليك كنيد.


درج نظر

دماوند ؛ نماد سرفراز طبیعت ایران

    آنچه در پی می آید، متن کامل سخنرانی نگارنده در مراسم روز ملی دماوند - 11 تیر 1389 - است ...
ادامه نوشته

پرشکوه‌ترین نکوداشت محیط زیست در ایران و به بهانه‌ی دماوند

   همه‌ی آن چند هزارنفری که روز جمعه – 11 تیر 1389 – خود را به رینه رسانده بودند تا در ششمین مراسم نکوداشت دماوند شرکت کنند، باور کردند که محیط زیست هرگز نتوانسته تاکنون چنین جمعیتی را گردآورد!
ادامه نوشته

تاخت و تاز در کوهستان‌های ایران را پایان دهیم!

    امروز از شیرکوه در یزد خبر می‌رسد که تخریب بی‌سابقه در این یگانه عامل تعدیل‌کننده‌ی اقلیم در حاشیه‌ی کویر مرکزی ایران به مرزهایی بس‌نگران‌کننده رسیده است، دیروز هم در همایش روز ملّی دماوند – که گزارشش را در یادداشت بعدی انتشار خواهم داد – تأکید شد که منابع سنگ و خاک زیباترین و بلندترین کوه مخروطی جهان دارد با سرعت 500 کامیون در روز به تاراج می‌رود! پیش‌تر هم که کوه باباموسی را در بجنورد به بهانه‌ی جانمایی غلط در احداث فرودگاه به فنا دادیم! و فردا هم لابد اعلام خواهد شد که مرتفع‌ترین کارخانه تولید شن و ماسه بر چکاد دنا یا سبلان احداث خواهد شد!!
ادامه نوشته

برای محمّد درویش و خوش‌خیالی‌هایش!

    این یادداشت را برای خودم می‌نویسم تا یادم باشد خیالِ خوش داشته باشم، اما خوش خیال نباشم!
    ماجرا برمی‌گردد به آن قتل عام باورنکردنی در محمّد‌آباد ریگان و قلع و قمع خودخواهانه و شگفت‌آور درختان در یکی از آسیب‌پذیرترین بوم‌سازگان‌های بیابانی کشور. یادتان هست؟

ادامه نوشته

برای آنها که هیولای دریای مازندران (کاسپین) را نمی‌شناسند!

    یک نوع عروس دریایی بسیار زیبارو در سواحل شمالی و جنوبی ایالات متحده آمریکا زیست می‌کند که البته فکر نکنم نامش - Mnemiopsis Leidyi – به زیبایی خودش باشد! این جاندار آبزی که مانند حریر، شفاف و دلربا می‌نماید، زیاد هم دلربا نیست! هرچند که به صورت مستقیم برای انسان خطری ندارد. با این وجود، عملکردهای نابخردانه‌ی آدمی می‌تواند از این عروس دریایی پری‌پیکر، یک هیولای مرگ‌‌آفرین و پریدار بسازد! همان گونه که کارکرد آزولا در تالاب انزلی یا ماهی کپور معمولی - Cyprinus carpio - در تالاب هامون آن گونه بنیان‌کن و فاجعه‌بار خود را نشان داد. و چندی پیش با ورود آرام و بی سروصدای این موجود آبزی از طریق دریای سیاه به سواحل کاسپین (مازندران)، شاهد یک تنش بزرگ و بی‌سابقه در بوم‌سازگان (اکوسیستم) بزرگترین دریاچه‌ی عالم بودیم که سبب شد تا از این عروس دریایی با عنوان هیولای کاسپین یاد کنند. هیولایی که حالا نه‌تنها سه دریای مازندران، مدیترانه و سیاه را متأثر کرده است، بلکه به گزارش مجله‌ی فوکوس چاپ آلمان، حالا دامنه‌ی تجاوز خود را تا دریای بالتیک در شمال اروپا گسترش داده و دانشمندان زیست‌شناس را به شدّت نگران کرده است ...


ادامه نوشته

گلسنگ‌ها بیابان‌زایی را مهار می‌کنند!

    به دنبال ارایه‌ی مجموعه گفتارهایی که به مناسبت چاپ کتاب «مقدمه‌اي بر گلسنگ‌هاي ايران» در مهار بیابان‌زایی منتشر شد؛ یکی از هموطنان عزیزم به نام محمّد سهرابی – دانشجوی دکترا در گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم زیستی دانشگاه هلسینکی فنلاند – با نگارنده تماس گرفته و اطلاعات ارزشمند و تکمیلی دیگری را دراختیارم قرار دادند ...

ادامه نوشته

سازمان منابع طبیعی و علی سلاجقه

    شنیده‌ام که در مراسم معرفی رییس جدید سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، جناب وزیر در طول سخنرانی‌شان و به بهانه‌ی مدیریت زمان، از ذکر این نام طولانی صرف‌نظر کرده و اختصاراً از عبارت "سازمان منابع طبیعی" استفاده کرده‌اند ...

ادامه نوشته

كاربرد عملي گلسنگ‌ها در بررسي‌هاي محيط زيستي

    در چهارمين و آخرين بخش از مجموعه يادداشت‌هايي كه به هدف معرفي گلسنگ‌ها و پاسداشت كار ارزشمند دو تن از نام‌آوران دانش گياه‌شناسي كشور، به رشته تحرير درآمده و منتشر شد، كوشيده‌ام تا مثالي عملي از كاربرد گل‌سنگ‌ها را در ايران و جهان معرفي كنم ...
ادامه نوشته

سخنرانی در مراسم روز ملّی دماوند


    دماوند را نمی‌توان دوست نداشت.
    مهم نیست که اهل کدام دیارِ این کهن بوم و بر هستی؛ مهم نیست که به چه زبانی سخن می‌گویی، مهم نیست که از چه آیینی تبعیت می‌کنی و چگونه با خدایت راز و نیاز می‌نمایی؛ حتا مهم نیست که در کجای این جهان روزگار می‌گذرانی ...
ادامه نوشته