مهار بيابان‌زايي

درج نظر

    این دومین بار بود که در طول دو ماه گذشته، مرد مهجور دیار یزد را می‌دیدم و دستش را به گرمی می‌فشردم. در نخستین دیدار، هنوز رقابت‌های انتخاباتی داغ نشده بود و یادم هست که به دکتر توفیقی (رییس ستاد تبلیغات ریاست جمهوری‌اش) گفتم که چرا اولویت شعارهای سه گانه محمد رضا عارف را باید از چپ به راست خواند و نه از راست به چپ!

     این بار اما ماجرای رقابت یازدهم به پایان رسیده بود و اینک نگارنده به همراه تنی چند از نمایندگان تشکل‌های مردم‌نهاد در حوزه محیط زیست و نیز شهرام کیادلیری (رییس شجاع باغ گیاه شناسی نوشهر) به دیدن مردی می‌رفتند که با دادن پاس طلایی منجر به زدن گل در دقیقه 90 توسط حسن روحانی شد تا بازی به وقت اضافی هم کشیده نشود ...

     و البته چه کسی است که پاس دهنده‌ها را دوست نداشته باشد؟ آنها به واقع الگوی بازی جوانمردانه هستند چه در صحنه مستطیل سبز و چه در صحنه سیاست خاکستری! نه؟

    شرح مفصل و مصور این دیدار یک ساعته را می‌توانید در خبرآن لاین بخوانید ...

    فقط تنها نکته‌ای را که آنجا نمی‌توانید بخوانید، پاسخ دکتر محمّد رضا عارف به پرسشی بود که مطرح کردم! آن را هم اینجا برای کسانی که دوست داشته باشند و از من بپرسند، خواهم گفت!

درج نظر

    چند بار تاکنون به سراغش رفته‌ام ... نه! درست ترش آن است که هربار گذرم به نوشهر می‌افتد، زیارتش می‌کنم! قصه‌ی این شیدایی شاید برگردد به پاییز سال 1368، زمانی که به همراه شادروان دکتر کریم جوانشیر و همکلاسی‌هایم در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، راهی باغ گیاه‌شناسی نوشهر شدیم تا یک واحد عملی درخت شناسی را در حضور این آیه‌های زیبای خلقت که شمار تنوع‌شان در آن پردیس پرشکوه از 1400 گونه می‌گذشت، اصطلاحاً پاس کنیم ... 

    وقتی چشمم به جمالش افتاد، در فکر فرو رفتم ... به نظر یک پهن برگ بود، اما برخلاف دیگر همتایانش خبری از خزان در آن مشاهده نمی‌شد و برگهایش همچنان در آن باغ رنگی پاییزی، سبزِ سبز بود! چرا؟ کنجکاوی‌ام وقتی بیشتر شد که نزدیکش شدم و لمسش کردم! زیرا دریافتم که انگار اطراف درخت به جای پوست، با چوب پنبه محافظت شده است ...

    این بود که به سراغ استاد عزیزم، جوانشیر دوست‌داشتنی رفتم که به دلیل سیمای ظاهری و نوع موهای انبوه و اغلب آشفته‌اش به بتهوون دانشکده مشهور بود تا برایم از راز این درخت یگانه بگوید ... در ختی به نام بلوط چوب پنبه یا Quercus suber L.

    یادداشت اخیرم در وبلاگ نخبگان خبرآن لاین با عنوان: چهار تصویر از درختی که در ایران همتا ندارد، شرح دانستگی‌هایم از درختی است که هنوز هم در ایران، همتایی ندارد و همچنان یگانه مانده است بی هیچ امید تکثیری! درست مثل درنای دوست‌داشتنی و تنهای سیبری که هفت سال است زمستان‌هایش را در تالاب فریدون‌کنار می‌گذراند و جفتی ندارد!

    با این امید که یاد و نام بزرگانی چون کریم جوانشیر را همواره گرامی بداریم و یادمان نرود که مجموعه‌هایی چون باغ گیاه‌شناسی نوشهر با خون دل فرزانگانی چون او دوام و قوام یافته است ...

درج نظر

    رفته بودم به جنوب استان خراسان شمالی ... با محمّد فیاض (رییس بخش تحقیقات مرتع) و حسن روحی پور، مردی که در آموزش روش‌های اندازه‌گیری و مهار فرسایش خاک در ایران، شهرتی بین‌المللی دارد. در حین بازدید از منطقه‌ای عشایری در شرق میاندشت که به دلیل حضور متراکم و پرتعداد دام، چیز زیادی از مراتع و سبزینه در آن باقی نمانده بود، چشمم به این تابلو بزرگ و زردرنگ افتاد که لابد یادگاری است از سفر نخست استانی ریاست جمهور دولت نهم به منطقه ...

    همان گونه که قول داده بودم، در نوشتار پیش رو کوشیده‌ام تا مهم‌ترین اولویت‌ها یا نقشه راه نخستین فرد طبیعت ایران در کابینه یازدهم را شرح داده و در حد بضاعت خویش معرفی کنم ...

    ماجرای تلخ کشتار یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین علفخواران کشور - گوزن زرد - توسط یکی از کوچک‌ترین حشره‌های موجود در ایران - مگس میاز - در منطقه حفاظت شده کرخه بار دیگر ثابت کرد که عدم توجه به اصل پروانه تا چه اندازه می‌تواند سرمایه‌های طبیعی زیست بوم ایران را به مخاطره اندازد ...

    در نخستین روزهای سال 1392، به تحلیل روزگار محیط زیست ایران در کتابخانه حسینیه ارشاد پرداختم و در خلال آن سخنرانی که گزارش‌هایش را پیش‌تر منتشر کرده‌ام، اشاره به بحران نشست زمین در جنوب تهران کردم که برگرفته از گزارش رسمی سازمان زمین شناسی کشور بود.

    سمیه متقی، خبرنگار روزنامه فرهیختگان که در آن نشست حضور داشت، کوشید تا ابعاد این ماجرا را از طریق مصاحبه با چند مسئول و کارشناس مرتبط در پایتخت پیگیری کند که البته جملگی جز یک نفر یا اعلام کردند که از آن بی خبر هستند و یا اینکه اصلاً چنین خطری وجود ندارد!

    تا این که نوبت به مهندس بلورچی، مدیرکل گروه زمین‌شناسی مهندسی و مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور رسید تا پرده از این تهدید بزرگ در بیخ گوش پایتخت بردارد؛ تهدیدی که متأسفانه همان طور که ملاحظه می‌کنید حتا اغلب مدیران و کارشناسان کلانشهر تهران هم آن را جدی نمی‌گیرند و یا از آن بی خبر مانده‌اند! چرا؟

     گزارش روزنامه فرهیختگان را با عنوان: ادعای ۱۷۰ سانتی‌متر نشست زمین در جنوب تهران بخوانید.

درج نظر

    قطع چند اصله درخت در پارک تفریحی گزی در استانبول ترکیه، دولت مقتدر اردوغان را حدود یکماه است که با بزرگترین چالش در طول دوران حیات سیاسی‌اش روبرو کرده و حتا احتمال پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا را از همیشه ضعیف‌تر ساخته است. چگونه است که احتمال تغییر کاربری یک پارک چند هزار متری در استانبول توانسته مردم و فعالان محیط زیست را اینگونه به خیابان‌ها کشد، اما تخریب دیرینه‌ترین باغ گیاه‌شناسی ایران در نوشهر به مساحت 350 هزار متر مربع حتا نتوانسته یک ده هزارم آن واکنش را در نزد مردم نوشهر و مازندران برانگیزد؟!
    ما کجای راه را اشتباه رفته‌ایم؟
    در باره‌ی این ناسازه‌ی دردناک، یادداشتی نوشته‌ام که می‌توانید در صفحه وبلاگ نخبگان در خبرگزاری خبرآن لاین مطالعه فرمایید.

    هرچند که همچنان امیدوارم با اطلاع رسانی شایسته‌تر، ایرانیان طبیعت دوست هم فردا درس بزرگی به درخت افکنان طبیعت ستیز خواهند داد! نخواهند داد؟

درج نظر

    متأسفانه خبر رسیده که استانداری مازندران با کمک عوامل محلی و نظر نماینده نوشهر در مجلس شورای اسلامی، می‌خواهد روز چهارشنبه - 5 تیرماه 1392 - کار احداث جاده کمربندی بندرگاه نوشهر از درون حریم باغ گیاه‌شناسی نوشهر را در آخرین روزهای عمر دولت دهم، اجرایی کند. به همین منظور، بیانیه‌ای خطاب به رییس جمهور منتخب تهیه شده و امیدواریم همه با هم، به ویژه دوستداران طبیعت ایران در دیار مازندران، گیلان و گلستان، اجازه ندهند تا این واقعه غمبار اتفاق افتد.

    متن نامه را می‌توانید در تارنمای انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع مطالعه فرمایید.

   همه چیز در باره باغ گیاه شناسی نوشهر در این تارنما

درج نظر

    مطابق رسم دوشنبه‌ها، امروز هم در برنامه اردیبهشت که از ساعت 12 الی 13 به صورت زنده از شبکه چهارم سیما پخش خواهد شد، به بیان تازه‌ترین مواضع محیط زیستی 8 کاندیدای داوطلب ورود به ساختمان پاستور پرداخته و می‌کوشم تا برنامه‌‌های محیط‌زیستی ایشان را تحلیل کنم. دیروز هم در گفتگوی رودررویی که با نمایندگان پنج کاندیدای ریاست جمهوری (آقایان دکتر محسن رضایی، دکتر حسن روحانی، دکتر محمدباقر قالیباف، دکتر محمّد رضا عارف و دکتر علی اکبر ولایتی) در همایش شورای سازمان‌های جامعه مدنی ایران داشتم، کوشیدم تا مهم‌ترین مطالبات بخش محیط زیست و منابع طبیعی کشور را به ایشان منتقل سازم.

درج نظر

    این که روز جهانی محیط زیست چیست و چرا و چگونه باید به استقبال آن رفت ...

درج نظر

    هشت مرد داوطلب تسخیر ساختمان پاستور در حوزه محیط زیست باید چه چیزهایی را بگویند و از چه تکرارهای کلی و بدیهی‌ای صرف نظر کنند؟

    گفتگوی مرا در این باره با بهار سلاح ورزی در خبرگزاری مهر بخوانید ...

    به مناسبت شعار روز جهانی محیط زیست، گفتگویی با خبرنگار روزنامه خراسان انجام دادم که مشروح آن در شماره روز پنج شنبه - 16 خرداد 1392 - منتشر شد و در این نشانی می‌توانید محتوای آن را بخوانید.

   همچنین در این نشانی هم می‌توانید گفتگوی مرا با خبرگزاری مهر در باره درخت سرخدار بخوانید.

درج نظر

    چند روز بیشتر تا برگزاری یکی از مهم‌ترین و در عین حال، پیچیده‌ترین انتخابات تاریخ حیات جمهوری اسلامی ایران باقی نمانده است؛ انتخاباتی که نگارنده در واپسین روزهای سال کهنه، آرزو کرده بود که در آن شاهد افزایش سهم جستارها و نقدهای محیط زیستی از زبان داوطلبین ورود به ساختمان پاستور باشد. آرزویی که البته تا این لحظه هم در مقایسه با 10 دوره‌ی قبلی تحقق یافته است و تقریباً همه‌ی هشت کاندیدا در سخنان یا برنامه‌های خود، اشاره‌هایی مختصر یا مفصل به ملاحظات و موازین محیط زیستی دولت متبوع‌شان داشته‌اند. اوج آن شاید در همین مناظره سوم و ماجرای ریزگردها بود که منجر به بروز چالشی جدی بین محمّدرضا عارف و غلامعلی حداد عادل هم شد. با این وجود به عنوان یک فعال و متخصص محیط زیست باید اذعان کرد که هرگز سطح جستارهای محیط زیستی ارایه شده در بین 8 مرد داوطلب سکونت در ساختمان پاستور، اغناءکننده نبوده است و در حقیقت آنچه رخداده با آنچه که باید رخ می‌داد، هنوز تفاوتی معنادار دارد ...

    امروز، 15 خرداد 1392 برابر با پنجم ژوئن 2013، چهل و یکمین سالی است که مردمان 193 کشور عضو سازمان ملل متحد، روز جهانی محیط زیست را در سراسر گیتی گرامی می‌دارند.

    امّا شعاری که برای امروز سازمان ملل متحد تعیین کرده است، ممکن است برهم زننده‌ی دکان آن گروه‌هایی باشند که هنوز فکر می‌کنند با غلبه‌ی نگاه سازه‌ای، می‌توانند امنیت غذایی را تأمین کنند.

    در این باره یادداشتی نوشته‌ام که در وبلاگ نخبگان خبرآن لاین می‌توانید آن را بخوانید.

درج نظر

    هفته گذشته، به دعوت دبیر بخش اجتماعی خبرآن‌لاین، با دکتر سید مؤید حسینی صدر، نماینده مردم خوی و سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، بیش از دو ساعت به گفتگو نشستم و به پرسش‌های مریم صدرالادبایی و فهیمه حسن میری پاسخ دادیم که حاصل بخشی از آن گفتگوی مفصل را می‌توانید در صفحه محیط زیست خبر آن لاین، بخوانید ...

    عملکرد بخش دولت در حوزه محیط زیست، قابل دفاع نیست. کسب رتبه 114 از بین حدود 130 کشور مورد بررسی در آخرین رتبه‌بندی معتبر بین‌المللی (مربوط به سال 2012)، خود گویای این واقعیت است ...

    چندی پیش، با سمیه متقی در دفتر کارم مصاحبه مفصلی در باره‌ی بسیاری از مشکلات زیست بوم ایران انجام دادم که بخش نخست آن در صفحه پنج از شماره 23 اردیبهشت ماه روزنامه فرهیختگان منتشر شد. در بخش دوم این مصاحبه البته انتقادهای تند و تیزی را متوجه مدیریت روزنامه فرهیختگان هم کردم که امیدوارم منتشر شود ...

    فردا – نهم خرداد 1392 – بخش دوم از گفتگوی سه کارشناس حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در برنامه اردیبهشت پخش خواهد شد؛ گفتگویی به هدف نقد وضعیت محیط زیست و منابع طبیعی ایران و انتظاراتی که از 8 مرد داوطلب ورود به ساختمان پاستور در یازدهمین مسابقه جمهور داریم.

    در این برنامه، آقایان دکتر احمد رحمانی، دکتر جواد رزمی و نگارنده حضور خواهند داشت تا به اتفاق آقای خیرخواه (مجری برنامه)، بحثی صریح و شفاف را بیافرینند؛ بحثی هنجارشکنانه در باره‌ی آنچه این هشت مرد برای نجات طبیعت ایران باید انجام دهند. گفتنی آن که تا این لحظه فقط سه نفر از کاندیداها – آقایان محسن رضایی، محمّد رضا عارف و محمّدباقر قالیباف – برنامه‌های محیط زیستی خود را ارایه داده‌اند.

    مدت زمان پخش این برنامه تلویزیونی که از ساعت 12 شروع خواهد شد، حدود یک ساعت است.

    اطلاعات بیشتر را می‌توانید در سایت خبری محیط زیست ایران و نیز تارنمای انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع بیابید.

درج نظر

  نمایندگان مجلس شورای اسلامی، پس از ماجرای کاهش اعتبار بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در سال 92، دیروز بودجه مهار ریزگردها را هم در سال جاری به صفر رساندند! بودجه‌ای که البته سهم قابل توجهی از آن سال گذشته هم جذب نشد و سازمان محیط زیست مجبور شد تا آن را در انتهای سال به خزانه عودت دهد! جالب این که نگارنده خود طرحی پژوهشی را در حوضه‌ی آبخیز دریاچه ارومیه به سازمان حفاظت محیط زیست معرفی کرده بود که به رغم موافقت فنی و قول مساعدت، سرانجام در انتهای سال گذشته به همین بهانه که اعتبارات برگشت خورده است، از حمایت مالی آن جاخالی دادند! امسال هم که مجلس آب پاکی را ریخت روی دست شان ...

    خاک؛ ریشه‌گاه است. این مفهوم را بیش از دو دهه‌ی قبل از استادم، سید آهنگ کوثر دریافتم که امروز، نخستین روز از هفتادو و هفتمین بهار زندگی پربارش را آغاز کرده است. با این وجود، اگر آن روز خاک وطن را نمی‌فروختند؛ امروز ظاهراً می‌فروشند تا لابد به حجم صادرات غیر نفتی کشور بیافزایند و بگویند که بدون نفت هم می‌توانیم زندگی کنیم ...

    در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، از بین نزدیک به هفتصد داوطلبی که ثبت نام کرده بودند، سرانجام 8 نفر از صافی شورای نگهبان گذر کرده و از امروز - سوم خرداد 1392 - رسماً مبارزات انتخاباتی خود را برای ورود به ساختمان پاستور آغاز کردند. به همین دلیل، نظرسنجی قبلی را تصحیح کرده و شما می‌توانید به ستون سمت چپ تارنمای قدیمی‌ام در اینجا سری زده و اعلام کنید که به نظر شما، با انتخاب کدامیک از این هشت نفر، ممکن است آلام طبیعت ایران کاسته شده و یا آسیب وارده به آن کمتر باشد ...

    رفته بودم به بجنورد ... به اسفراین ... به سنخواست ... به میاندشت و ... به خراسان شمالی ...

    در آن سفر سه روزه اما مناظری دیدم که امانم را برید و یادم انداخت چرا همچنان باید در حوزه فرسایش خاک در جهان بی رقیب باقیمانده باشیم؟ و البته خیلی چراهای دیگر ...

    مشروح گزارشم را با عنوان: تصاویری باورنکردنی از فاجعه فرسایش خاک در خراسان شمالی، می‌توانید در خبرآن لاین، روزنامه ایران، تی نیوز، پایگاه خبری آفتاب، خبر فارسی، خبرناک، خبرخوانی، جم نیوز، پارسی نیوز، آذرنیوز آن لاین،  پُرسیار، واضح و ... بخوانید.

درج نظر

    تاریخ طبیعت ایران روزهای تلخ، ناامیدکننده و سیاه کم ندارد؛ هرچند که البته درکنارش نباید کتمان کرد که روزهای سپید، امیدوارکننده و انرژی‌بخش هم داشته است که اگر نبود، شاید دیگر رمقی هم نبود برای ادامه‌ی کار! بود؟

    در تازه ترین یادداشتم در خبرآن لاین با عنوان: این دیگر نامش تیر خلاص است! نیست؟ کوشیده‌ام تا به جدیدترین و شاید خطرناک‌ترین مصوبه‌ای بپردازم که نامش الحاقیه شماره 63 در بودجه سال 1392 است و در صورتی که توسط شورای نگهبان وتو نشود، ممکن است همه‌ی ملاحظات منابع طبیعی و محیط زیست در شبکه‌ی قانونگذاری کشور وتو شود!

درج نظر

    در باغ موزه قصر، جایی که روزگاری زندان نامیده می‌شد و بسیاری از رهبران سیاسی امروز را در دیروزها میزبانی می‌کرد! امروز – 29 اردیبهشت 1392 – یک هم اندیشی متفاوت برگزار می‌شود؛ نشستی با موضوع پرسش از تهران؛ یکی از 20 کلان‌شهر بزرگ جهان ...

    امروز - 29 اردیبهشت - برابر است با روز ملّی حمایت از رودخانه‌ها در برابر سدهای بزرگ. روزی که در ایران، سابقه‌ای کمتر از یک دهه دارد؛ اما جهانیان، از سال 1998 چنین روزی را وارد تقویم خود در 14 مارس کرده‌اند. این که چرا سازه‌ای که به ادعای سازندگانش قرار بوده تا آب را مدیریت و تنظیم کند، خود به مهم‌ترین عامل مرگ رودخانه‌ها تبدیل شده، حکایت تلخی است که نشان می‌دهد: بشر مدرن امروز، بسیار کمتر از بشر سنتی دیروز از قوانین حاکم بر طبیعت سردرمی‌آورد و یا آن که در برابرش کرنش می‌کند.

    در همین باره امروز یادداشتی را در وبلاگ نخبگان خبرآن لاین با عنوان: «چرا باید از رودخانه‌ها در برابر سدها حمایت کرد؟» نوشته‌ام و به این موضوع مهم پرداخته‌ام که چرا کسی حتا علیرضا دائمی، مرد قدرتمند وزارت نیرو را هم جدی نمی‌گیرد و به تازه‌ترین هشدارش در مورد بحران آب در ایران توجهی که باید نمی‌کند! می‌کند؟

درج نظر

    در طول ماه گذشته، شبکه رادیویی ایران صدا، اقدام به تهیه و پخش چند برنامه مناظره علمی در باره موضوعات روز محیط زیستی کشور کرد. از جمله مهمانان این برنامه‌ها، استاد هوشنگ ضیایی، هومن جوکار (مدیر پروژه بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی)، ناصر مقدسی (مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست)، مهندس ابراهیمی کارنامی (مدیرکل محیط زیست استان فارس) و مهندس غفوری (مدیر عامل آب منطقه‌ای استان یزد) بودند که فایل شنیداری این گفتگوها را می‌توانید در نشانی‌های زیر گوش دهید ...

    فرهیختگان، نام روزنامه‌ای است که ظاهراً توسط دانشگاه آزاد اسلامی حمایت مالی می‌شود و بیشترین دایره‌ی نفوذ و مخاطبانش را هم در بین دانشجویان و اساتید دانشگاهی دیده است. از همین رو، نام فرهیختگان را بر روی خود نهاده تا از همان ابتدا تکلیف خود را با مخاطب عام روشن کرده و نشان دهد که به قواعد بازی در حوزه‌ی ژورنالیسم زرد – عامدانه – پایبند نیست. با همین رویکرد هم بیش از هزار شماره تاکنون منتشر کرده و خوشبختانه دوام آورده است ...

    دامنه‌های جنوبی البرز در جایی که دیواره‌های شمالی بزرگترین منزل کشور در پایتخت ایران را سامان داده‌اند، روزگار خوشی ندارند ... این را البته همه می‌دانند؛ چرا که روزگاری طولانی است که فشار بیش از حد دام، تغییر شتابان کاربری، پیدایش قارچ گونه‌ی برج‌های عجیب و غریب، فعالیت‌های معدنی، مسیرهای پرتردد راهپیمایی‌های گروهی و انباشت زباله، پیدایش مراکز قد و نیم قد فروش مواد غذایی و سرانجام به هم خوردن نظام آب‌شناختی و پیکرشناسی آبراهه‌ها و رودخانه‌ها از جمله دلایلی است که سبب شده تا لمس بوی واقعی طبیعت البرز در دامنه‌های شمالی پایتخت، هر روز نامحتمل‌تر از روز قبل شود ...

    شنبه هفته گذشته، همزمان با آیین‌های بزرگداشت هفته زمین پاک در ایران، در جمع دانشجویان، اساتید و علاقه‌مندان حوزه محیط زیست در دانشگاه شمال واقع در شهرستان آمل حاضر شدم تا برایشان بگویم که حال زمین در روز زمین تا چه اندازه بحرانی است. گزارش این سخنرانی را می‌توانید به روایت خبرنگار خبرگزاری فارس، در این نشانی بخوانید.

درج نظر