نمونه‌ ی یک بحث آکادمیک در حوزه‌ ی تغییرات اقلیمی!

    همه چیز با اظهار نظر رییس جدید سازمان هواشناسی در باره‌ی دلایل گرم شدن زمین شروع شد ... یادداشت کوتاهی که سبب گردید تا عبداللطیف عبادی – مدیر پایگاه اطلاع‌رسانی پرمخاطب روزنامه‌نگار آزاد - به حمایت از هواشناس مسئول پرداخته و با صراحتی مثال‌زدنی که فقط از لطیف می‌توان سراغ گرفت!  در گرین بلاگ حاضر شده و بحث تغییر اقلیمی را (به آن شکلی که جمعی از دوستداران محیط زیست در دنیا مطرح می‌کنند) اساساً فاقد هویت خارجی دانسته و اعلام دارد که نه‌تنها مبنای علمی ندارد؛ بلکه افسانه‌ای بیش نیست! هست؟
ادامه نوشته

نبی بیدهندی: مدیریت زباله در ایران با کیست؟!

    در سومین بخش از گزارش 4 ساعت گفتگو با شهردار تهران، می‌رسیم به سخنان دکتر غلامرضا نبی بیدهندی، رییس دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران ...
ادامه نوشته

مجید مخدوم: ستاد محیط زیست و توسعه پایدار 18 ماه است که تشکیل جلسه نداده!

    همان طور که قول داده بودم، می‌کوشم تا مهم‌ترین فرازهای سخنان نخبگان محیط زیست را در گفتگوی 4 ساعته با شهردار تهران بیان کنم.
    نخستین، فردی که خطاب به دکتر قالیباف سخن گفت، دکتر مجید مخدوم، استاد دانشگاه تهران و شناخته‌ترین چهره علمی محیط زیست ایران بود. ایشان به چند نکته مهم اشاره کردند و در حقیقت به نرمی سر محمد هادی حیدرزاده - رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران - را بریدند و گذاشتند روی میز! به نحوی که آقا هادی دیگر تا انتهای مجلس هیچ چیز نگفت! گفت؟
ادامه نوشته

اسکندر فیروز : قسمت‌هایی از کویر بزرگ را پدیده‌ای ویژه و ملی می‌دانم

    به دنبال انتشار گزارشی که از آخرین ملاقاتم با پدر محیط زیست ایران – اسکند فیروز – داشتم. ایشان لطف کرده و از ینگه دنیا ایمیلی برایم ارسال داشتند تا تذکر دهند که بر خلاف آنچه من از سخنان ایشان برداشت کرده‌ام، به هیچ وجه با بیابان‌زدایی مخالف نیستند و آن را توصیه هم می‌کنند!
    می‌دانم، اندکی شگفت‌آور است! نیست؟ منتها نخست به توضیح استاد توجه فرمایید تا منظور ایشان را از بیابان‌زدایی بهتر درک کنیم ...
ادامه نوشته

سد کرج را فراموش کنید ؛ لتیان را دریابید!

    در چهارمین روز اردیبهشت ماه نوشتم که روزگار مهم‌ترین منبع آب شرب 10 میلیون تهرانی، اصلاً خوب نیست. آن روز با انتشار تصاویر جزایری از آلاینده‌های انسان‌ساز در انتهایی‌ترین بخش از دریاچه سد کرج، کوشیدم تا توجه متولیان پاکسازی و حراست از رودخانه‌های کشور را متوجه خطر عظیمی کنم که مستقیماً جان انسان‌ها را نشانه رفته است ...
ادامه نوشته

به احترام سید محمد مجابی و روزنوشت‌های ساده اش

    چند روز دیگر روزنوشت‌های سید محمد مجابی، مرد همیشه آرام و خندان وبلاگستان فارسی 4 ساله می‌شود. سید در طول این 4 سال، 1359 بار تارنمایش را به روز کرد تا نشان دهد، می‌شود به رغم همه‌ی مشکلات و لکنت‌هایی که گاه نفس‌مان را می‌برد، همچنان نوشت، همچنان خندید و همچنان به آینده سرزمین مقدس مادری‌مان خوشبین بود و خوشبین ماند. شاید بزرگترین خدمت ماندگار مجابی، کمک به زنده ماندن نوجوانانی بود که جملگی در آستانه اعدام قرار داشتند ... می‌دانم که او برای طلب بخشش از خانواده‌های مقتولین رنج فراوانی را بر خود هموار کرد ...
ادامه نوشته

در ستایش پیوندی که احترام به دماوند را معنی کرد

    می‌گویند: بهترین چیز رسیدن به نگاهی است که از حادثه‌ی عشق تر است ...
    این که بهناز و علی - دو هموطن کوهنورد ما، بخواهند تا این بهترین و ماندگارترین حادثه‌ی زندگی‌شان را در کاکل سپید دماوند جاودانه سازند؛ نشان از عشق بی‌آلایش و ارادت قلبی‌شان به نماد طبیعت سرفراز طبیعت ایران – دماوند – دارد ...
ادامه نوشته

و دیروز آسمان دماوند از همیشه آبی‌تر بود ...

   بی‌شک دماوند خاطره‌ی نوزدهمین روز از تیرماه 1389 را هرگز از یاد نخواهد برد؛ روز طربناک و پاکوبان شادمانه‌ای که در خاطره‌ی این دیو سپید پای دربند برای همیشه‌ی تاریخ خواهد ماند.
    دیروز بهناز محرم زاده و علی عظیمی، چراغ خود را به درخشان‌ترین شکل ممکن افروختند و به همه ی ایرانیان نشان دادند که غیرممکن وجود ندارد و مهم‌تر آن که ثابت کردند: وقتی عشق، عشق باشد؛ پیش‌بینی هواشناسی هم می‌تواند کار عبثی باشد! نمی‌تواند؟
ادامه نوشته

برای نهنگ‌هایی که راه‌ را گم می‌کنند!

    اخیراً گزارشی بر روی درگاه مجازی spiegel قرار گرفت که بسیار تأمل‌برانگیز است. در این گزارش می‌خوانیم که یکی از بزرگترین عواملی که اصطلاحاً سبب ساز خودکشی نهنگ‌ها را فراهم می‌آورد، اختلالی است که در سامانه‌ی جهت‌یابی این بزرگترین پستاندار آبزی جهان رخ می‌دهد؛ اختلالی که وقتی ردش را می‌گیریم و چرایی‌اش را می‌جوییم، ما را می‌رساند به صدای دستگاه‌های سونار کشتی‌ها، زیردریایی‌ها، موتور کشتی‌ها و یا اصواتی که ابزارهای پرقدرت حفاری برای رسیدن به نفت تولید می‌کنند و مجموعه‌ی این نواهای انسان‌ساز و گوشخراش، سبب شده تا نهنگ‌ها دیگر نتوانند صدای یکدیگر را به سهولت بشنوند؛ رخدادی که باعث می‌شود به جای آن که به مسیر طبیعی خود بروند، سر از کناره‌های کم عمق اقیانوس‌ها و دریاها درآورده و عملاً به گل نشسته و مانند کشتی یونانی کیش برای همیشه به تاریخ پیوسته و نابود شوند ...
ادامه نوشته

سوسک‌ها را رها کنید! لودرها را بگیرید!!

    پیش‌تر و به طعنه نوشتم که در ماجرای خشکی بی‌سابقه‌ی بلوطستان زاگرس، این سوسک‌های چوبخوار هستند که متهم ردیف نخست به شمار می‌آیند و نه ریزگردهای عربی. هرچند همه می‌دانیم که متهم ردیف نخست در تخریب طبیعت، مستقیم یا غیر مستقیم، همیشه کسی نیست جز اشرف مخلوقات ...
ادامه نوشته

سوئدی‌ها به کمک کاج‌ها می‌خواهند بارون درخت‌نشین را زنده کنند!


    نمی‌دانم این سعادت را داشته‌اید تا کتابی را بخوانید که بیش از نیم قرن پیش در سال 1959 به رشته‌ی تحریر درآمده؟ آن هم از نویسنده‌ای که ربع قرن پیش درگذشته است! نام آن کتاب، «بارون درخت نشین یا The Baron in the Trees» است؛ کتابی که توسط یک ایتالیایی متولد هاوانا به نام ایتالو کالوینو  (Italo Calvino) به رشته‌ی تحریر درآمده و حکایت آدمی است که ترجیح می‌دهد روزگار آدم‌زمینی‌ها را از روی درخت دنبال کند و هرگز به زمین بازنمی‌گردد؛ رؤیایی که شاید برای خیلی‌ها هنوز هم جذاب باشد ...
ادامه نوشته

تولد یک درگاه خبررسانی جدید با صفحه مستقل محیط زیست

   در زمانه‌ای که هنوز هیچ روزنامه‌ای در کشور را نمی‌توان سراغ گرفت که یک صفحه‌ی روزانه محیط زیست  به صورت ثابت داشته باشد؛ در زمانه‌ای که هیچ یک از خبرگزاری‌های رسمی و مشهور فارسی‌زبان هنوز لینک مستقل برای اخبار محیط زیست خود ندارند و در زمانه‌ای که شمار وبلاگنویسانی که حاضرند از یگانه وبلاگ‌خوان محیط زیستی کشور – گرین بلاگ – در حد پرداخت کمتر از ماهی 900 تومان حمایت کنند، به 30 نفر هم نمی‌رسد؛ باید هم خوشحال بود که متوجه شویم در درگاه مجازی مهرپرس، محیط زیست دارای یک صفحه‌ی مستقل است که روزانه چندین بار به روز می‌شود ...
ادامه نوشته

خرداد: ماهی که در آن قلمرو سرزمین‌های سبز وطن آب می‌رود!

    تازه‌ترین تحلیل‌های منتج از داده‌های هواشناسی که توسط همکاران شریفم در پایگاه مدیریت خشکسالی استان اصفهان تهیه شده است، نشان می‌دهد که میزان ریزش‌های آسمانی در طول خردادماه 1389 به طرز چشمگیری کاهش یافته است. واقعیتی که بار دیگر غول خشکسالی را مهیب‌تر از هر زمان دیگری به رخ ایرانیان کشیده! آن هم در سالی که از آن با عنوان گرم‌ترین سال کره‌ی زمین از سال 1880 میلادی (زمان آغاز اندازه‌گیری علمی داده‌های هواشناسی در جهان) تاکنون یاد می‌شود. فقط کافی است بدانیم که همین امروز، یعنی هفدهمین روز از تیرماه 1389، دست‌کم نیمی از قلمرو پهناور کشور دارد دمایی بیش از 40 درجه‌ی سانتی‌گراد را تحمل می‌کند که بی‌سابقه است. حال در چنین شرایطی، نقشه‌های خشکسالی ایران از مهر 1388 تا پایان خرداد 1389 هم خبرهای خوشی برای ما ندارند! به نحوی که گستره‌ی مناطقی که کمتر از میانگین درازمدت سالانه از موهبت باران برخوردار بوده‌اند به 67 درصد قلمرو سیاسی وطن می‌رسد؛ نسبتی که در مقایسه با ماه قبل از آن، سه درصد افزایش یافته است. البته در این میان، روزگار مردم ایلام و سرپل ذهاب، حتا مرطوب‌تر و پرباران‌تر از ماه قبل شده و به بیش از 60 درصد میانگین درازمدت رسیده است؛ در حالی که از آن سو نیز، مردمان کرمان و سیرجان هم از خشکسالی متوسط وارد خشکسالی بسیار شدید شدند! با این وجود، بیشترین تنش را مردمان قم تحمل کرده‌اند که 43 درصد از میزان نرمال سالانه، کمتر بهره‌مند شده‌اند و درعوض همشهری‌های ستارخان و باقرخان عزیز با 45 درصد افزایش از میانگین درازمدت سالانه، عنوان خیس‌ترین استان کشور را به خود اختصاص داده‌اند. همین نکته، یعنی استمرار ریزش‌های مناسب بارندگی در غرب و شمال غرب کشور سبب شده که مجموع کل ریزش‌های آسمانی کشور در طول 9 ماه‌ی اخیر به 321 میلی‌متر برسد؛ در حالی که میانگین درازمدت آن در چنین زمان مشابهی، 311 میلی‌متر بوده که 2 درصد افزایش را تأیید می‌کند ...
ادامه نوشته

مسئولیت محیط‌زیستی ؛ كیمیایی سخت نایاب!

    به نظر می‌رسد تا هنگامی که یکان یکانِ شهروندان ایران‌زمین به آن درجه از دانستگی نرسند که باور کنند، حفظ محیط‌زیست می‌تواند مهم‌ترین اولویت امروز سرزمین‌شان باشد، روند قهقرایی ناپایداری زیست‌بوم به شتاب‌دارترشدن شیب منفی‌اش ادامه می‌دهد و البته آشکار است که شاید مهم‌ترین گروه از شهروندان ایرانی که باید چنین آموزه‌ای را در اولویت‌های خویش لحاظ کنند، همانا مدیران میانی و ارشد حکومتی و تصمیم‌سازان و برنامه‌ریزان کلان مملکتی در حوزه‌های اجرایی، قضایی، اقتصادی و فرهنگی هستند ...
ادامه نوشته

طرح خانم مجتهد نجفی برای جایگزینی درختان مثمر به جای غیر مثمر

    به دنبال انتشار مجموعه نقدهایی بر طرح پیشنهادی سرکار خانم سیده نرگس خاتون مجتهد نجفی از فضلای حوزه علمیه قم و مدیر پایگاه اطلاع رسانی مؤسسه تحقیقاتی کریمه قم تا ظهور، در فروردین ماه سال 1388، ایشان ضمن حضور در مؤسسه متبوع و چندین نوبت گفتگوی مفصل با منتقدین طرح ایشان، خواستار انتشار کامل پیشنهادیه یا پروپوزال طرح شدند که در آذرماه سال 1387 به دفتر رییس جمهور ارایه شده است.
    اینک به منظور تنویر افکار عمومی و امکان بررسی و قضاوت عادلانه‌تر مخاطبین گرامی این تارنما، اقدام به انتشار طرح ایشان با عنوان: «تغییر رویکرد فضای سبزبه : درختان میوه و صنعتی، گیاهان خوراکی، پوشاکی، صنعتی، دارویی و معطر» می‌کنم. با این توضیح که طرح مزبور ضمائمی 15 جلدی هم دارد ...
ادامه نوشته

10 فرمان رهبري به نفع محيط زيست ايران

    روز گذشته، عالي‌ترين مقام جمهوري اسلامي ايران پس از مشورت با تصميم‌سازان و نخبگان حاضر در مجمع تشخيص مصلحت نظام، يك فرمان 10 ماده‌اي انتشار دادند كه در حقيقت سیاست‌ها و راهبردهاي کلی اصلاح الگوی مصرف در كشور را اعلام و ابلاغ كرده است. اين فرمان از آن جهت اهميت دارد كه شايد بتوان آن را خالص‌ترين و سبزترين حكم حكومتي دانست كه تقريباً تمامي بندهاي 10 گانه‌ي آن هم‌راستا با ارتقاي ملاحظات محيط زيستي ايرانيان معنا مي‌يابد ...

ادامه نوشته

آسمانی ترین پیوند بر فراز دماوند!

    در نوزدهمین روز از نخستین ماه تابستان 1389، در جایی از وطن که کمترین فاصله را با آسمان دارد، بهناز و علی، فراموش‌نشدنی‌ترین روز زندگی‌شان را جشن خواهند گرفت با این پیام به هموطنان عزیزشان:
ادامه نوشته

این بار زنگ عشق در کاکل سپید دماوند به صدا درخواهد آمد!

     امروز میزبان بهناز محرم‌زاده بودم؛ یک هموطن اسطوره‌ای که نه‌تنها با کلام و سلوک متفاوتش، بلکه با عمل به آنچه که می‌گوید، نشان‌مان داده که "غیرممکن" در این جهان وجود ندارد.
    از بهناز قول گرفته‌ام که روزی خاطراتش را از همه‌ی رنج‌ها و مرارت‌ها و دردهایی که در طول زندگی چشیده، نقل کرده و به رشته تحریر درآورد تا برای امثال من و ما، همواره نمادی پرصلابت از "خواستن، توانستن است" باشد.
ادامه نوشته

پايان جهان به راديو ايران رسيد!


    امروز رأس ساعت 15:30 در برنامه نگاه روز شبكه سراسري راديو ايران، به موضوع پايان جهان و پندارينه‌هاي مرتبط با آن پرداخته خواهد شد. نگارنده نيز يكي از مهمانان اين برنامه است كه از منظر ملاحظات محيط زيستي و با توجه به مجموعه جستارهايي كه تاكنون به اين حوزه پرداخته است، مي‌كوشد تا دورنماي زيستن در جهان را به تصوير كشد.

    اين برنامه يك ساعته و زنده را مي‌توانيد بر روي موج AM 900 KHz و FM 93/9 MHz دریافت كنيد.

   

    مؤخره:

    براي شنيدن اظهار نظرهاي پروفسور بهرام مبشر و دكتر ناصر كرمي و نگارنده در اين برنامه راديويي، ميتوانيد سري به اين نشاني زده و يا اينجا را كليك كنيد.


درج نظر

دماوند ؛ نماد سرفراز طبیعت ایران

    آنچه در پی می آید، متن کامل سخنرانی نگارنده در مراسم روز ملی دماوند - 11 تیر 1389 - است ...
ادامه نوشته

پرشکوه‌ترین نکوداشت محیط زیست در ایران و به بهانه‌ی دماوند

   همه‌ی آن چند هزارنفری که روز جمعه – 11 تیر 1389 – خود را به رینه رسانده بودند تا در ششمین مراسم نکوداشت دماوند شرکت کنند، باور کردند که محیط زیست هرگز نتوانسته تاکنون چنین جمعیتی را گردآورد!
ادامه نوشته

تاخت و تاز در کوهستان‌های ایران را پایان دهیم!

    امروز از شیرکوه در یزد خبر می‌رسد که تخریب بی‌سابقه در این یگانه عامل تعدیل‌کننده‌ی اقلیم در حاشیه‌ی کویر مرکزی ایران به مرزهایی بس‌نگران‌کننده رسیده است، دیروز هم در همایش روز ملّی دماوند – که گزارشش را در یادداشت بعدی انتشار خواهم داد – تأکید شد که منابع سنگ و خاک زیباترین و بلندترین کوه مخروطی جهان دارد با سرعت 500 کامیون در روز به تاراج می‌رود! پیش‌تر هم که کوه باباموسی را در بجنورد به بهانه‌ی جانمایی غلط در احداث فرودگاه به فنا دادیم! و فردا هم لابد اعلام خواهد شد که مرتفع‌ترین کارخانه تولید شن و ماسه بر چکاد دنا یا سبلان احداث خواهد شد!!
ادامه نوشته

برای محمّد درویش و خوش‌خیالی‌هایش!

    این یادداشت را برای خودم می‌نویسم تا یادم باشد خیالِ خوش داشته باشم، اما خوش خیال نباشم!
    ماجرا برمی‌گردد به آن قتل عام باورنکردنی در محمّد‌آباد ریگان و قلع و قمع خودخواهانه و شگفت‌آور درختان در یکی از آسیب‌پذیرترین بوم‌سازگان‌های بیابانی کشور. یادتان هست؟

ادامه نوشته

برای آنها که هیولای دریای مازندران (کاسپین) را نمی‌شناسند!

    یک نوع عروس دریایی بسیار زیبارو در سواحل شمالی و جنوبی ایالات متحده آمریکا زیست می‌کند که البته فکر نکنم نامش - Mnemiopsis Leidyi – به زیبایی خودش باشد! این جاندار آبزی که مانند حریر، شفاف و دلربا می‌نماید، زیاد هم دلربا نیست! هرچند که به صورت مستقیم برای انسان خطری ندارد. با این وجود، عملکردهای نابخردانه‌ی آدمی می‌تواند از این عروس دریایی پری‌پیکر، یک هیولای مرگ‌‌آفرین و پریدار بسازد! همان گونه که کارکرد آزولا در تالاب انزلی یا ماهی کپور معمولی - Cyprinus carpio - در تالاب هامون آن گونه بنیان‌کن و فاجعه‌بار خود را نشان داد. و چندی پیش با ورود آرام و بی سروصدای این موجود آبزی از طریق دریای سیاه به سواحل کاسپین (مازندران)، شاهد یک تنش بزرگ و بی‌سابقه در بوم‌سازگان (اکوسیستم) بزرگترین دریاچه‌ی عالم بودیم که سبب شد تا از این عروس دریایی با عنوان هیولای کاسپین یاد کنند. هیولایی که حالا نه‌تنها سه دریای مازندران، مدیترانه و سیاه را متأثر کرده است، بلکه به گزارش مجله‌ی فوکوس چاپ آلمان، حالا دامنه‌ی تجاوز خود را تا دریای بالتیک در شمال اروپا گسترش داده و دانشمندان زیست‌شناس را به شدّت نگران کرده است ...


ادامه نوشته

گلسنگ‌ها بیابان‌زایی را مهار می‌کنند!

    به دنبال ارایه‌ی مجموعه گفتارهایی که به مناسبت چاپ کتاب «مقدمه‌اي بر گلسنگ‌هاي ايران» در مهار بیابان‌زایی منتشر شد؛ یکی از هموطنان عزیزم به نام محمّد سهرابی – دانشجوی دکترا در گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم زیستی دانشگاه هلسینکی فنلاند – با نگارنده تماس گرفته و اطلاعات ارزشمند و تکمیلی دیگری را دراختیارم قرار دادند ...

ادامه نوشته

كاربرد عملي گلسنگ‌ها در بررسي‌هاي محيط زيستي

    در چهارمين و آخرين بخش از مجموعه يادداشت‌هايي كه به هدف معرفي گلسنگ‌ها و پاسداشت كار ارزشمند دو تن از نام‌آوران دانش گياه‌شناسي كشور، به رشته تحرير درآمده و منتشر شد، كوشيده‌ام تا مثالي عملي از كاربرد گل‌سنگ‌ها را در ايران و جهان معرفي كنم ...
ادامه نوشته

سخنرانی در مراسم روز ملّی دماوند


    دماوند را نمی‌توان دوست نداشت.
    مهم نیست که اهل کدام دیارِ این کهن بوم و بر هستی؛ مهم نیست که به چه زبانی سخن می‌گویی، مهم نیست که از چه آیینی تبعیت می‌کنی و چگونه با خدایت راز و نیاز می‌نمایی؛ حتا مهم نیست که در کجای این جهان روزگار می‌گذرانی ...
ادامه نوشته

نبض زمين در ضربان دل‌ها نيست ؛ در ضربان گلسنگ‌هاست!

    گلسنگ‌ها نبض زمين را مي‌شناسند و به خوبي مي‌توان با بررسي آنها، زير و بم‌هاي زمين را درك كرد و دانست كه آيا حال زمين خوب است يا خير؟ شادانه‌تر آن كه چيزي كه در اين دنيا فراوان است، گلسنگ است! هرچند بشر كوتاه زماني است كه دريافته چه سنسورهاي دقيق و ارزشمندي را در طبيعت تاكنون ناديده مي‌گرفته است ...

ادامه نوشته

اگر سال 2014 هم نشد ؛ 2110 حتماً می‌شود! نمی‌شود؟

   خُب به نظر می‌رسد اگر عده‌ای از آدم زميني ها هم بتوانند جان سالم از ماجرای 2012 تا 2014 بدر ببرند، در 2110 خفتشان گرفته شده و به پایان خط خواهند رسید. زیرا به اعتقاد پروفسور 95 ساله‌ی استرالیایی – فرانک فنر - نژاد بشر به دلیل تغییرات آب و هوایی تا 100 سال دیگر منقرض می شود ...
ادامه نوشته

همزیستی مسالمت‌آمیز را از ماهی‌های کشاورز بیاموزیم!

    یک پژوهشگر ژاپنی به نام "Hiroki Hata" از دانشگاه "ایمه" اخیراً نوعی ماهی را کشف کرده است به نام باغبان یا کشاورز. این ماهی‌ها نه تنها از قلمرو خاصی که جلبک‌های سرخ در آنها روییده‌اند در برابر آبزیان مهاجمی چون خارپوستان دریایی و دیگر ماهی‌ها محافظت و دفاع می‌کنند، بلکه جلبک‌های ناخواسته را نیز از میان مزرعه‌اش وجین کرده و به خارج از مزرعه انتقال می‌دهند ...
ادامه نوشته