پايان جهان به راديو ايران رسيد!


    امروز رأس ساعت 15:30 در برنامه نگاه روز شبكه سراسري راديو ايران، به موضوع پايان جهان و پندارينه‌هاي مرتبط با آن پرداخته خواهد شد. نگارنده نيز يكي از مهمانان اين برنامه است كه از منظر ملاحظات محيط زيستي و با توجه به مجموعه جستارهايي كه تاكنون به اين حوزه پرداخته است، مي‌كوشد تا دورنماي زيستن در جهان را به تصوير كشد.

    اين برنامه يك ساعته و زنده را مي‌توانيد بر روي موج AM 900 KHz و FM 93/9 MHz دریافت كنيد.

   

    مؤخره:

    براي شنيدن اظهار نظرهاي پروفسور بهرام مبشر و دكتر ناصر كرمي و نگارنده در اين برنامه راديويي، ميتوانيد سري به اين نشاني زده و يا اينجا را كليك كنيد.


درج نظر

دماوند ؛ نماد سرفراز طبیعت ایران

    آنچه در پی می آید، متن کامل سخنرانی نگارنده در مراسم روز ملی دماوند - 11 تیر 1389 - است ...
ادامه نوشته

پرشکوه‌ترین نکوداشت محیط زیست در ایران و به بهانه‌ی دماوند

   همه‌ی آن چند هزارنفری که روز جمعه – 11 تیر 1389 – خود را به رینه رسانده بودند تا در ششمین مراسم نکوداشت دماوند شرکت کنند، باور کردند که محیط زیست هرگز نتوانسته تاکنون چنین جمعیتی را گردآورد!
ادامه نوشته

تاخت و تاز در کوهستان‌های ایران را پایان دهیم!

    امروز از شیرکوه در یزد خبر می‌رسد که تخریب بی‌سابقه در این یگانه عامل تعدیل‌کننده‌ی اقلیم در حاشیه‌ی کویر مرکزی ایران به مرزهایی بس‌نگران‌کننده رسیده است، دیروز هم در همایش روز ملّی دماوند – که گزارشش را در یادداشت بعدی انتشار خواهم داد – تأکید شد که منابع سنگ و خاک زیباترین و بلندترین کوه مخروطی جهان دارد با سرعت 500 کامیون در روز به تاراج می‌رود! پیش‌تر هم که کوه باباموسی را در بجنورد به بهانه‌ی جانمایی غلط در احداث فرودگاه به فنا دادیم! و فردا هم لابد اعلام خواهد شد که مرتفع‌ترین کارخانه تولید شن و ماسه بر چکاد دنا یا سبلان احداث خواهد شد!!
ادامه نوشته

برای آنها که هیولای دریای مازندران (کاسپین) را نمی‌شناسند!

    یک نوع عروس دریایی بسیار زیبارو در سواحل شمالی و جنوبی ایالات متحده آمریکا زیست می‌کند که البته فکر نکنم نامش - Mnemiopsis Leidyi – به زیبایی خودش باشد! این جاندار آبزی که مانند حریر، شفاف و دلربا می‌نماید، زیاد هم دلربا نیست! هرچند که به صورت مستقیم برای انسان خطری ندارد. با این وجود، عملکردهای نابخردانه‌ی آدمی می‌تواند از این عروس دریایی پری‌پیکر، یک هیولای مرگ‌‌آفرین و پریدار بسازد! همان گونه که کارکرد آزولا در تالاب انزلی یا ماهی کپور معمولی - Cyprinus carpio - در تالاب هامون آن گونه بنیان‌کن و فاجعه‌بار خود را نشان داد. و چندی پیش با ورود آرام و بی سروصدای این موجود آبزی از طریق دریای سیاه به سواحل کاسپین (مازندران)، شاهد یک تنش بزرگ و بی‌سابقه در بوم‌سازگان (اکوسیستم) بزرگترین دریاچه‌ی عالم بودیم که سبب شد تا از این عروس دریایی با عنوان هیولای کاسپین یاد کنند. هیولایی که حالا نه‌تنها سه دریای مازندران، مدیترانه و سیاه را متأثر کرده است، بلکه به گزارش مجله‌ی فوکوس چاپ آلمان، حالا دامنه‌ی تجاوز خود را تا دریای بالتیک در شمال اروپا گسترش داده و دانشمندان زیست‌شناس را به شدّت نگران کرده است ...


ادامه نوشته

گلسنگ‌ها ؛ هزينه و زمان پژوهش را كاهش و دقت آن را افزايش مي‌دهند!

  در ادامه دو يادداشت پيشين، مي‌خواهم در سومين بخش از اين مجموعه به معرفي پاره‌اي از خدماتي بپردازم كه گل‌سنگ‌ها -Lichen - براي ما آدم‌زميني‌ها و با كمترين هزينه انجام مي‌دهند، آن هم بدون منت، با بهترين كيفيت و در كوتاه‌ترين زمان ممكن ...

ادامه نوشته

خدمتي كه گلسنگ‌ها به من و تو مي‌كنند!


    همان طور كه در يادداشت پيشين اشاره كردم، مي‌خواهم از موجوداتي سخن بگويم كه نه آنها را گياه مي‌دانند و نه جانور؛ اما اگر بيشتر از دو گروه ديگر براي بقاي حيات مفيد نباشند، كمتر هم نيستند!
    به شهادت مرجع معتبري چون currentresults ، تاكنون حدود 17 هزار نوع گلسنگ در جهان شناسايي شده است كه بيش از 10 درصد آنها در ايران وجود دارد. اين درحالي است كه از مجموع 321 هزار گونه‌ي گياهي شناخته شده در جهان، كمتر از 3 درصد ايشان در ايران زيست مي‌كنند. واقعيتي كه موقعيت ممتاز ايران در اين حوزه را گواهي مي‌دهد ...
ادامه نوشته

نبض زمين در ضربان دل‌ها نيست ؛ در ضربان گلسنگ‌هاست!

    گلسنگ‌ها نبض زمين را مي‌شناسند و به خوبي مي‌توان با بررسي آنها، زير و بم‌هاي زمين را درك كرد و دانست كه آيا حال زمين خوب است يا خير؟ شادانه‌تر آن كه چيزي كه در اين دنيا فراوان است، گلسنگ است! هرچند بشر كوتاه زماني است كه دريافته چه سنسورهاي دقيق و ارزشمندي را در طبيعت تاكنون ناديده مي‌گرفته است ...

ادامه نوشته

اگر سال 2014 هم نشد ؛ 2110 حتماً می‌شود! نمی‌شود؟

   خُب به نظر می‌رسد اگر عده‌ای از آدم زميني ها هم بتوانند جان سالم از ماجرای 2012 تا 2014 بدر ببرند، در 2110 خفتشان گرفته شده و به پایان خط خواهند رسید. زیرا به اعتقاد پروفسور 95 ساله‌ی استرالیایی – فرانک فنر - نژاد بشر به دلیل تغییرات آب و هوایی تا 100 سال دیگر منقرض می شود ...
ادامه نوشته

اگر 2012 یا 2013 نشد ، 2014 حتماً کار تمام است!

    پیش‌تر از قول مایاها و دانشمندان ناسا نوشتم که ممکن است 2 یا 3 سال به پایان زندگی در زمین مانده باشد! اما حال می‌خواهم از قول یک پروفسور آلمانی شاغل در دانشگاه کمبریج به نام Nicholas Boyle بگویم که ممکن است، تاریخ مرگ تا 2014 عقب برود!
ادامه نوشته

گام عملی ایران برای بهره‌مندی از انرژی خورشیدی

    بیش از دو سال پیش در یادداشتی با عنوان: «كارمايه‌ي خورشيدي ؛ همان لبخند پروردگار به ايرانيان است»، تأکید کردم که راه سعادت ایرانیان از شاهراه سبزرنگی به نام «کاربست انرژی خورشیدی» می‌گذرد؛ موضوعی که کوشیدم در سند راهبردی 20 ساله بیابان – چشم انداز 1404 نیز جایگاهی بایسته بیابد ...
ادامه نوشته

کودکان تشنه در هندوستان!

     آمارها حکایت از آن دارد که فقط از نواحی شمالی هندوستان، سالانه 54 تریلیون لیتر آب از زمین مکیده می‌شود، رخدادی که سبب افت سطح آب زیرزمینی و نشست معنی‌دار زمین را فراهم آورده و نرخ بیابان‌زایی را در شمال هند افزایش داده است ...
ادامه نوشته

پنج هزارتن گوشت نهنگ بدون مشتری مانده است!


    روزنامه همشهری در شماره امروز خود خبر داده که کنفرانس مغرب که به هدف کاهش شکار نهنگ تشکیل شده بود، با شکست روبرو شد. در حالی که Sebastian Jutzi طی گزارشی در نشریه focus می‌نویسد: این کنفرانس اساساً به منظور رایزنی برای صدور مجوز دوباره شکار نهنگ برگزار شده بود و به همین دلیل با مخالفت شدید طرفداران محیط زیست همراه بود!
    در این گزارش می‌خوانیم که آزمندی رهبران 88 کشور شکارگر نهنگ در جهان – به ویژه ژاپن، ایسلند و نروژ به حدی است که هم‌اکنون پنج هزار تن گوشت نهنگ در انبارهای خاور دور بدون مشتری مانده و در حال فاسدشدن است! آن هم حیوانی که در یادداشت پیشین اشاره کردم که مسئول ترسیب 400 هزارتن کربن بوده و از این نظر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمکی مؤثر انجام می‌دهد.
    این در حالی است که سه کشور یادشده در بسیاری از مجامع خود را در شمار دولت‌های سبز معرفی کرده و می‌کوشند تا خود را پاسدار محیط زیست نشان دهند!
    ضمن سپاس از فرهاد عزیز – مدیر تارنمای ارزشمند فرهنگی، تاریخی، صنعتی - که مقاله‌ی فوکوس را به فارسی برگردانده است، توجه خوانندگان عزیز مهار بیابان‌زایی را به این گزارش زنهار دهنده جلب می‌کنم ...
ادامه نوشته

کاری نکنیم که برای دیدن بهشت مجبور به گرفتن ویزا شویم!

    25 تیر 1386، به واقعه‌ای نگران‌کننده در سواحل بندرعباس اشاره کردم که عملاً حرمت خلیج فارس را به مخاطره انداخته است. اینک خبرهایی که از قول رییس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران منتشر شده است، حکایت از پایداری این بحران و استمرار نگران‌کننده و شتابناکش دارد.
    خلیج فارس، شاید یکی از زیباترین بوم‌سازگان‌های طبیعی باشد که ایرانیان همچنان در آن می‌توانند جلوه‌هایی از بهشت را مانند این تصویر ببینند ...
    کاری نکنیم که برای دیدن بهشت مجبور به گرفتن ویزا شویم!

                            همین.

درج نظر

بررسی ردپای اکولوژیک تهران در سلام تهران!

    ساعت 8:15 صبح امروز – چهارشنبه دوم تیرماه 1389 - به بحث در باره‌ی شاخص‌های محیط زیستی تهران بزرگ در برنامه سلام تهران به همراه دکتر پژمان نوروزی در شبکه پنجم سیما ادامه خواهم داد؛ شهری با وسعت 734 کیلومتر مربع (بزرگتر از مساحت 45 کشور جهان مانند سنگاپور، بحرین و مالدیو) که در طول دویست سال گذشته بیش از 180 برابر بزرگ شده و در همان حال، جمعیتش حدود 600 برابر رشد داشته و از 15 هزار نفر در سال 1164 هجری شمسی به حدود 9 میلیون نفر در امروز رسیده است و از همین رو، ردپایی ژرف بر اندوخته‌های بوم‌شناختی البرز مرکزی برجای نهاده و بسیاری از کارمایه‌های طبیعی را با روندی کاهنده مواجه ساخته است.
ادامه نوشته

بلوط‌های زاگرس ؛ تازه‌ترین قربانی ریزگردهای عربی؟!

    به نظر می‌رسد ضعف تدریجی مهم‌ترین گونه‌ی درختی جنگل‌های غرب کشور، اینک به دلیل پاشیدن گرد مرگ بر سر و روی‌شان شتاب گرفته است. خبرهای رسیده از ایلام حکایت از آن دارد که صدها هکتار از جنگل‌های بلوط استان در حال نابودی هستند و این نابودی ممکن است با افزایش معنی‌دار غبارآلودگی هوا در اثر رخداد ریزگرد و کاهش عملکرد فتوسنتز در رویشگاه‌های جنگلی مرتبط باشد ...
ادامه نوشته

اگر حسابداری سبز را جدی‌تر می‌گرفتیم!


    به نظر می‌رسد، تا هنگامی که نتوانیم قواعد بازی را درک کرده، به کار بسته و رعایت کنیم؛ نخواهیم توانست به اجرای درست و اصولی اصل 50 قانون اساسی خویش امیدوار باشیم و بنابراین نباید هم به حیات اجتماعی روبه رشد مردم ایران دل بندیم!

ادامه نوشته

برای آنها که خواهان درک دانشنامه‌ا‌ی متفاوت در مقطع دکترا هستند!

 میر منصور خلیقی، از جوانان اندیشمند، هنرمند و هنجارشکن در حوزه دانش منابع طبیعی و جامعه‌شناسی روستایی است. او همین چهارشنبه – دوم تیر 1389، رأس ساعت 11:30 در تالار شهید مطهری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران – کرج، به دفاع از دانشنامه‌ای می‌پردازد که برای انجام مراحل تحقیق و مطالعات مربوط به آن وقت و زمان بسیاری را صرف کرده و رنج فراوانی را برخود هموار ساخته است؛ دانش‌نامه‌ای که به سطر سطر یافته‌هایش از صمیم دل و جان اعتقاد دارد.
    عنوان دانشنامه‌ی وی: «چالش‌های مدیریت منابع طبیعی از منظر طبیعت‌نشینان در

ادامه نوشته

آخرین برنامه عصر پرتقالی به مهار بیابان‌زایی رسید!

   این هفته، به بهانه‌ی روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و کاهش اثرات خشکسالی، مهمان مهران دوستی در آخرین سری از برنامه رادیویی عصر پرتقالی هستم. برنامه‌ای که همه‌روزه از ساعت 15 الی 17 مهمان علاقه‌مندان به رادیو جوان است و البته این هفته به پایان خواهد رسید ...

ادامه نوشته

مرگ تدریجی تالاب انزلی و دسته گل بی پی در خلیج مکزیک!


    تالاب انزلی، نگین بی بدیل گیلان در حال احتضار است. سالانه میلیون‌ها تن رسوب، صدها هزار لیتر فاضلاب و پساب‌های آلوده‌ی خانگی، صنعتی، کشاورزی و بیمارستانی از طریق 11 رودخانه‌ای که به آن منتهی می‌شود و نیز زهکش اراضی زراعی اطرافش، در این تالاب ارزشمند می‌نشیند و با خود مرگی آرام و تلخ را برای زیستمندان کم‌نظیر و زیبارویش به ارمغان می‌آورد. افزون بر آن، تالاب عملاً تبدیل به یک کهریزک آبی/ خاکی شده و نمی‌توان جایی در این تالاب 20 هزار هکتاری را یافت که عاری از زباله‌های جامد شهری و روستایی باشد؛ به نحوی که چشم‌انداز دیداری تالاب را نیز به شدت متأثر کرده و از جذابیت انداخته است ...
ادامه نوشته

کابوسی که بیابان‌زایی برای کره زمین به ارمغان می‌آورد؟!

    پیش‌تر اشاره کردم که جریان بیابان‌زایی بیش از همه، زیست‌اقلیم‌های خشک جهان را متأثر کرده و می‌کند؛ زیست‌اقلیم‌های که اصطلاحاً از آنها با عنوان سرزمین‌های خشک یا drylands یاد می‌شود.
    سهم سرزمین‌های خشک از وسعت خشکی‌های کره زمین هم‌اکنون بالغ بر 41.3 درصد است؛ پهنه‌ای که به رغم محدودیت‌های رویشی و شرایط دشوار زیستن در آن، 34.7 درصد از جمعیت جهان را در خود مأوا داده است.
ادامه نوشته

یک گفتگوی چالشی در روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی!


    فردا – پنج شنبه، 27 خرداد مصادف با روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و کاهش اثرات خشکسالی - رأس ساعت 15 می‌توانید شنونده‌ی یک گفتگوی چالشی و نسبتاً متفاوت بین غلامعباس عبدی‌نژاد، مدیرکل دفتر امور بیابان و محمّد درویش در برنامه طبیعت خفته رادیو ایران باشید ...
ادامه نوشته

چرا بیابان‌زایی در ایران مهار نمی‌شود! می شود؟

    فردا، در شهر قم و در کنار گنبد نمکی بزرگ این شهر موسوم به سیاه کوه یا کوه نمک، مراسمی به بهانه‌ی روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و کاهش اثرات خشکسالی برگزار می‌شود که در آن افزون بر مقامات محلی، جمعی از کارشناسان و علاقه‌مندان به محیط زیست و نمایندگان تشکل‌های مردم‌نهاد فعال در منطقه هم شرکت خواهند کرد ...
ادامه نوشته

خودتان را برای شنیدن یک 90 محیط زیستی آماده کنید!

   روز گذشته در دفتر اکبر جاهد، مدیر گروه دانش رادیو ایران، یک نشست بی‌سابقه برگزار شد، نشستی که در آن می‌توانستی همه جور فعال محیط زیستی را ببینی! از بانوی 93 ساله‌ی محیط زیست ایران – مه لقاء ملاح – تا جوان شیطونی به نام ناصر کرمی و از مرد همیشه خوددار و متفکر – شهریار عیوض زاده – تا زنی که در کنار پلنگ‌ها می‌خوابد ... همه جمع شده بودند تا به اکبر جاهد و اسماعیل میرفخرایی کمک کنند برای آن که بتوانند، نخستین برنامه‌ی زنده و چالشی را در حوزه‌ی محیط زیست کلید بزنند. برنامه‌ای که قرار است از سوم تیرماه 1389 ساعت 15 از رادیو ایران و به صورت هفتگی در روزهای پنج‌شنبه پخش شود ...
ادامه نوشته

کاش هشدار نهفته در این نقشه را درک می‌کردیم!

    نقشه‌ای که ملاحظه می‌کنید، حساسیت اراضی جهان به فرآیند بیابان‌زایی را نشان می‌دهد. تلاش کردم تا آنجا که امکان دارد، بتوانید نقشه را در ابعادی بزرگ‌تر ملاحظه کنید. این نقشه در سال 1998 و توسط بخش حفاظت منابع طبیعی ایالات متحده آمریکا - USDA - تهیه شده و مرتباً اطلاعاتش به روز می‌شود ...

ادامه نوشته

پل‌ها و جاده‌هایی که خاک را تخریب و بیابان‌زایی را تشدید می‌کنند!

    در همه‌ جای دنیا، یکی از شاخص‌ها یا شناسه‌های توسعه‌یافتگی را در کمیت و کیفیت شبکه‌ی ارتباطی کشورها، به ویژه در حوزه‌ی حمل و نقل جاده‌ای و ریلی ارزیابی می‌کنند. ایران هم‌اکنون بیش از 120 هزار کیلومتر جاده اصلی و آزادراه و 60 هزار کیلومتر هم راه فرعی آسفالته دارد؛ یعنی بسیار بیشتر از آن مقداری که همسایه شرقی در رؤیای ساختنش برای کشور خویش به سر می‌برند. با این وجود، همین ماه گذشته بود که معاون وزیر راه و ترابری در گفتگو با خبرنگار شبکه خبر سیما، به صراحت اعتراف کرد که اصول علمی و مهندسی در ساخت اغلب پروژه‌های راهسازی کشور رعایت نمی‌شود! واقعیتی که آمار بالای تلفات جاده‌ای، تأیید کننده‌ی آن است ...
ادامه نوشته

خاک را که حفظ کنیم، زندگی را برده‌ایم!

    شاید یکی از با ارزش‌ترین عناصر موجود بر روی کره‌ی زمین، وجود ریزاندامگان یا میکروارگانیسم‌های موجود در خاک باشد که به واسطه‌ی حضور آنها، زمین قدرت بارآوری بدست آورده و بدین‌ترتیب، به عنوان یگانه سیاره‌ی قابل زیستن در تمامی فراخنای فضای بالای سرمان تا عمق 14 میلیارد سال نوری شناخته شده است ...

ادامه نوشته

چه کسی متولی بهسازی و حراست از تمامیت رودخانه‌های کشور است؟!

    تاکنون چندین و چند گزارش از روند شتابناک آلودگی شدید رودخانه‌های کشور در این تارنما منتشر کرده‌ام که از آن جمله می‌توان به شادگان، شهرچای، لردگان، زاینده رود، سفیدرود، کارون، کرج ، دوراهان و ... اشاره کرد.
    این تصاویر هم مربوط می‌شود به رودخانه گرگان‌رود در هنگام گذر از شهر گنبدکاووس؛ شهری که به دلیل مسابقه‌ها و شرط‌بندی‌های میلیاردی‌اش بر روی اسب، شهرت جهانی دارد. امّا با این وجود، وضعیت رودخانه‌ی اصلی شهر که در نهایت، آبش به دریای مازندران می‌ریزد، اینگونه اسف‌بار و نگران کننده است ...
ادامه نوشته

تصویری که تخلف را ثابت می‌کند!

    حضور لاله‌های واژگون در مابین اراضی شخم‌خورده و آماده‌ی کشت در استان لرستان، نشان از تخلفی آشکار می‌دهد؛ این که این اراضی که به غلط مورد تجاوز قرار گرفته، در حقیقت در شمار رویشگاه‌های طبیعی و مرتعی کشور قرار داشته و نباید تغییر کاربری داده می‌شدند ...
ادامه نوشته

اینجا دریاچه سد سفیدرود است یا مخزن انباشت فاضلاب!

    همه‌ی آنهایی که گذرشان به منجیل می‌افتد، می‌توانند در برابر پاسگاه ویژه منابع طبیعی این شهرستان، شاهد یک منظره‌ی به شدّت نگران‌کننده، امّا بیش از حد عادی! باشند. منظره‌ای که نگارنده هم در هیجدهمین روز از خرداد 1389 به همراه سعید نبی و روبرت صافاریان شاهدش بود ... این که در چشم‌انداز زیبای حرکت توربین‌های بادی، پساب‌های آلوده‌ی بخشی از شهر، به آرامی وارد دریاچه‌ی سد سفیدرود می‌شوند؛ رخدادی که از شواهد ماجرا و بقایای رسوبات برجای مانده، آشکار است که قدمتی چندین ساله دارد ...
ادامه نوشته